in caput ieiunii.
Þis spel gebyrað seofon niht ær lenctene.
On ðysse ƿucan on ƿodnes-dæg sƿa sƿa ge sylfe ƿiton ·001
is caput ieiunii · is on englisc · heafod lanctenes fæstenes ·
Ƿe etað on þam sunnan-dagū on undern ⁊ on æfen ·003
| forðan þe se sunnan-dæg is sƿa halig
se man bið ƿyrðe ðe on þam dæge fæstan ƿile.
he beo amansumod gif he hit for his anƿylnysse deð ·
Ne eac man ne mót · cneoƿian on sunnan-dagum ·007
Ƿe sculon sƿa þeah ægðer ge on sunnon-dagum008
ge on oðrum dagum druncennysse ⁊ oferfylle forbugan ·
be ðam þe us bec tæcað · ⁊ huru sƿyðost on lencten ·
Nu ne beoð na feoƿertig daga011
on urū lenctenlicū fæstene gefyllede ·
buton ƿe fæsten þær-foran to þas feoƿer dagas ·
ƿodnes dæg · ⁊ þunres dæg · ⁊ frige dæg · ⁊ sæternes dæg ·
sƿa sƿa hit gefyrn geset ƿæs þeah ðe ƿe hit eoƿ nu secgan ·
On þone ƿodnes dæg ƿide geond eorðan ·016
sacerdas bletsiað sƿa sƿa hit geset ís ·
clæne axan on cyrcan · ⁊ þa siððan lecgað
uppa (sic) manna hæfda · hi habban on gemynde
hi of eorðan comon · ⁊ eft to duste geƿendað ·
sƿa sƿa se ælmihtiga god to adame cƿæð ·
siððan he agylt hæfde ongean godes bebod ·
On gesƿincū þu leofast ⁊ on sƿate þu etst023
þinne hláf on eorðan · oð þu eft geƿende
to þære ylcan eorðan þe þu of come ·
forðan þe þu eart dust · ⁊ to duste geƿendst ·
Nis þis na gesæd be manna saƿlum ·027
ac be manna lichaman þe for-molsniað to duste ·
⁊ eft sceolan on domes dæg ðurh ures drihtnes mihte
ealle of eorðan arísan þe æfre cuce ƿæron ·
sƿa sƿa ealle treoƿa cuciað æfre on lenctenes timan ·
þe ær þurh ƿyntres cyle ƿurdon adydde ·
Ƿe rædað on bocum ægðer ge on ðære ealdan ǽ · ge on þære níƿan ·033
þa menn þe heora synna be-hreoƿsodon ·
hí mid axum hi sylfe bestreoƿodon ·
⁊ mid hæran hi gescryddon to lice ·
nu do ƿé þis lytle on ures lenctenes anginne ·
ƿe streoƿiað axan uppan ure heafda
to gesƿutelunge ƿe sculon ure synna
behreoƿsian · on ure lencten-licum fæstene ·
Sum unge-rad mann ƿæs mid ælfstane bisceope041
on ƿiltun-scire on hirede · se man | nolde gan
to ðam axum on þone ƿodnes dæg · sƿa sƿa oðre men dydon
þe þa mæssan ge-sohton ·
Þa bædon his geferan044
he eode to þam mæsse-preoste ·
⁊ under-fæncge þa gerynu þe hi under-fengon ·
He cƿæð ic nelle ·047
Hi bædon þa-git ·047
he cƿæð he nolde · ⁊ ƿealode mid ƿordū ·
⁊ sæde he ƿolde his ƿifes brucan
on þam unalyfedū timan ·
Hi leton þa sƿa ·050
⁊ hit gelamp se gedƿola rád on ðære ƿucan ymbe sum ærende ·
þa gestodon hine hundas hetelice sƿyðe ·
⁊ he hine ƿerode oþ his sceaft
ætstod ætforan him · ⁊ hors hine bær forð ·
sƿa spere him eode þurh ut · ⁊ he feoll cƿelende ·
He ƿearð ða bebyrged · ⁊ him læg on-uppan056
fela byrðena eorðan binnon seofon nihton ·
þæs ðe hé forsóc þa feaƿa axan ·
On þære ylcan ƿucan com sum truð to þæs bisceopes hirede ·059
se ne gymde nanes lenctenes fæstenes · ac eode him to kicenan ·
þa hƿíle ðe se bisceop mæssode ⁊ began to etenne ·
he feoll þa æt ðære forman snæde
under-becc gesƿogen · ⁊ spaƿ blod ·
ac him gebyrede sƿa ðeah feorh earfoðlice ·
Us sæde eac oft aþelƿold se halga bisceop065
þe nu ƿyrcð ƿundra ðurh god ·
he cuðe anne mann mid ælfege bisceope ·
se ƿolde drincan on lenctene þonne hine lyste ·
Þa sume dæg bæd he þone bisceop ælfeh ·069
blætsian his ful · he nolde · ⁊ se dysiga dranc
butan bletsunge ⁊ eode him út ·
Man slætte þa ænne fearr feringa þær-ute ·072
⁊ se fear arn him togeanes · ⁊ hine ðyde he his feorh forlét ·
⁊ gebohte sƿa ðone untiman drenc ·
Ælc þæra manna þe yt oððe drincð075
on untiman on þam halgan lenctene · oððe on rihtfæsten-dagum ·
ƿite hé to soðan his saƿl sceal sarlice hit gebicgan ·
ðeah þe se lichama her lybbe gesund ·
Ƿe sceolan geƿilnian symle þæs ecean lifes ·079
forþan þe on þam life syndon gode dagas ·
na sƿa þeah manega dagas ac | an · se ne geendað næfre ·
Þeah þe hƿa ƿille hér on lífe habban góde dagas ·082
he ne mæg hi hér findan þeah þe hé sy ƿelig
forðan þe he bið oþþe untrū · oððe hohfull ·
oþþe his frynd him æt-feallað · oðð [sic @ Skeat] his feoh him æt-byrst.
oððe sum oðer ungelimp on þysum life him becymð ·
⁊ þær-to-ecean he him ondræt his deaðes symble ·
Ne bið nan þyssera yfela on þam ecan life ·088
ac bið se án góda dæg mid gode sylfum ·
butan sorge ⁊ sare · ⁊ ealra gesƿencednyssa ·
⁊ un-ge-endod blis betƿux eallum halgum ·
Ƿel mæg ge-hƿá ƿitan gif ahƿær is myrcð ⁊ ƿuldor ·092
þær is unasecgendlic ƿuldor þær se ƿunað þe ealle ðincg gesceop ·
⁊ god sylf hæfð gehaten eallum þam ðe hine lufiað ·
hi moten ƿunian on ðam ylcan ƿuldre
mid him sylfum a butan ende ·
Ƿite nu god ne lihð næfre ·097
⁊ ƿarna þu him ne leoge · gif þu him lihst
ne bepæcst þu na hine · ac þe sylfne sƿyþe ƿraðe ·
Mænig ƿelig man is on ðyssere ƿorulde100
þe ƿolde mycelne scet · ⁊ ungerím feos syllan
ƿið þam gif he hit gebicgan mihte · he hér for ƿorulde lybban moste
butan eallum gesƿyncum æfre unge-endod ·
⁊ him ealle þincg gelumpon sƿa sƿa him sylfum gelicode ·
⁊ he ƿære orsorh æfre ælces yfeles ·
Ðeah þe hit sƿa beon mihte he þas blisse begitan mihte106
þe ic nu fore-sæde · nære hit sƿa ðeah þe geliccre [sic @ Skeat] þære ecean myrhðe ·
þonne bið þam menn þe sit on cƿearterne ·
ƿið þam menn þe færð frig geond land ·
Nu se rica mann ne mæg her habban þe má110
þe ure ænig þa orsorgan ⁊ þa unateorigendlican blysse ·
hƿi nele he þonne oððe ƿe gebycgan
on þysum earmum life þa ecean myrhðe
mid godum geearnungum ⁊ ælmys-dædum ·
Git ƿe magan secgan sume bysne be þysum ·115
Gif man læt nu ænne þeof to slege ·116
hu ƿenst ðu · nolde he syllan ealle his æhta
þeah þe | he ƿelig ƿære · ƿið þan þe he libban moste
gif man him þæs geðafian ƿolde ·
He ne mihte sƿa-þeah119
æfre libban · þeah ðe he hine þa ut alysde ·
ac he hæfde fyrst ane feaƿa geara ·
Bið nu micel rǽd · þam þe his sylfes recð ·122
he him gebycge ece líf þe ƿe embe spræcað ·
Nu þencst ðu ⁊ cƿiðst · hu mæg ic ece líf gebycgan? [sic @ Skeat]124
Ic ðe secge · sele þe sylfne gode ·125
sƿa þu lufige þa ðingc [sic @ Skeat] þe god lufað ·
⁊ þa ðincg onscunie þe god onscunað ·
God ascunað leasunga · ⁊ lufað soðfæstnysse ·128
Ne beo þu na leas-breda oþþe sƿicol ·129
ac beo soðfæst ⁊ symle getryƿe ·
forðan þe se tryƿleasa ne bið nanū hlaforde to hæbbenne ·
ne eac ðæs untreoƿan god ne recð ·
Hit bið sƿiðe langsum ƿe ealle godes beboda133
her nu eoƿ gereccan · ac doð an ðincg ·
cepe gehƿá he his lif on unnyt ne aspende ·
ac leornige godes beboda æt ƿisum lareoƿū
⁊ þa healde sƿa he selost mæge ·
Gif he hƿæt to-brece ongean godes ƿillan bete georne ·138
þonne bið he godes mann ⁊ god him sylð tomedes
ece lif · þe ƿe ær embe spræcon.
141 {\tab}Nu bið ælc mann gefullod on naman þære halgan þrynnysse · ⁊ he ne mot na beon eft gefullod · ne sy foreseƿen þære halgan ðrynnysse to-clypung · ac seo soðe behreoƿsung ⁊ dædbot mid gesƿicennyssū yfeles us aþƿyhð eft fram his synnum · þe ƿe æfter urum fulluhte gefremedon ·
145 Se mild-heorta god cƿæð be eallum synfullum mannum tƿa ƿord sƿiðe fremfulle ·
146 Declina a malo et fac bonum · is buh fram yfele · ⁊ dó gód ·
147 Nis genoh þú fram yfele buge · butan þu symle be þinre mæðe gód gefremme ·
149 Dædbot mid gesƿicennysse yfeles · ⁊ ælmys-dæda · ⁊ halige gebedu · ⁊ geleafa · ⁊ hiht on gode · ⁊ seo soðe lufu godes ⁊ manna · gehælað ⁊ gelacniað ure synna · gif ƿe þa læce-domas geornlice begað ·
152 God cƿæð he nolde þæs synfullan | deað · ac he ƿile sƿyðor he gecyrre fram his synnum ⁊ libbe ·
153 Eft cƿæð se ælmihtiga god ·
154 Gif se arleasa ⁊ se synfulla ƿyrcð dæd-*bote ealra his synna · ⁊ hylt mine beboda · ⁊ rihtƿysnysse begæð · he lifað ⁊ ne sƿylt na yfelū deaðe · ⁊ ic ne gemune nanre his synna þe he gefremode ·
157 Nis nan leahter sƿa healic man ne mæg gebetan · gif he yfeles gesƿycð · ⁊ mid soðre behreoƿsunge his gyltas · be lareoƿa* · tæcinge behreoƿsað ·
159 Se man þe ƿile his synna beƿepan · ⁊ ƿið god gebetan þonne mot he geornlice ƿarnian · he æft þam yfelum dædum ne ge-edlæce ·
162 Se man þe æfter his dæd-bote his manfullan dæda ge-edniƿað · se gegremað god · sƿa he bið þam hunde gelic þe spyƿð ⁊ eft ytt he ær aspaƿ ·
164 Ne nan man ne sceal elcian he his synna gebete · forðan þe god behet ælcum behreoƿsigendū his synna forgifnysse · ac he ne behet nanum elciendum ge-ƿis lif oþ mergen ·
167 Ne sceamige nanum menn he anum lareoƿe his gyltas cyðe* · forðan þe se þe nele his synna on ðissere ƿorulde andettan mid soðre behreoƿsunge · him sceal sceamian ætforan gode ælmihtigum · ⁊ ætforan his engla ƿerodum · ⁊ ætforan eallum mannū · ⁊ ætforan eallū deoflum æt ðam micclan dome · þær ƿe ealle gegaderode beoð ·
172 Þær beoð cuðe ure ealra dæda eallum þam ƿerodū · ⁊ seðe ne mæg for sceame his gyltas anū menn ge-andettan · him sceal þonne sceamian · ætforan heofon-ƿarum · ⁊ eorð-ƿarū · ⁊ hel-ƿarum · ⁊ seo sceamu him bið endeleas ·
175 Ƿitodlice ne begit nan mann hys synna forgifnysse æt gode · buton he hi sumū godes menn geandette · ⁊ be his dome gebete ·
177 Eft ne mot nan mann ne ne sceal secgan on hine sylfne þæs ðe he ƿyrcende næs · sƿa sƿa ƿe on bocum rædað be sumū treoƿ-fæstum ƿife · þe ƿolde hire lif forlætan ærþan þe heo luge ·
180 Hieronimus | se halga lareoƿ aƿrat on sumere stoƿe be ðam ƿife þus ·
He cƿæð sum ƿer ƿære þe his ƿif forsæde ·181
sƿa heo sceolde hi sceandlice forlicgan ·
⁊ hi ƿurdon þa gebrohte buta to ðam deman ·
unscyldige ƿif · ⁊ se foresæda cniht ·
Hi ƿurdon þa besƿungene · ⁊ sƿyðlice getintregode ·185
sƿa sƿa þa ƿæs geƿunelic to ƿitnigenne forligr ·
Hi man clifrode þa mid isenum claƿum ·187
þæt hi sceoldan secgan hƿeðer hit soð ƿære ·
Ða ƿolde se cniht his ƿite ge-endian189
mid sceortū deaðe · ⁊ forsæde hí buta ·
Þa cƿæð anræde ƿíf · betƿux þam anðræcū ƿitum ·191
Eala ðu drihten crist · þe ealle digle þincg ƿast ·192
ðu þe eart modes smeagend ⁊ manna heortan ·
þu ƿast ic ne ƿið-sace ic sylf ne forfare ·
ac ic nelle secgan unsoð on me sylfe
ic ƿið þe ne syngie · gif ic me sylfe forleoge ·
Heo cƿæð þa to ðam cnihte · eala þu forcuðost manna ·197
hƿi ƿoldest þu forsecgan unc unscildige sƿa? [sic @ Skeat]
Ic ƿylle eac sƿeltan na scyldig sƿaþeah ·199
⁊ ic ferige mid me forð unsceðþignysse ·
forðan þe nates-hƿon ne sƿylt se þe bið ofslagan to life ·
Þa ƿundrode se dema þæs ƿifes anrædnysse ·202
heo nolde andettan on sƿa earfoþū ƿitū ·
se cniht sæde sona for yrhðe ·
⁊ demde hi man sceolde ofslean buta ·
Þa arn folc to ardlice for ƿafunge ·206
⁊ se cƿellere sloh sona þone cniht
þe hine sylfne for-leah · he læg heofod-leas
mid anum sƿencge · ⁊ hine siððan beƿende
to þam anrædan ƿife · ƿolde hi ofslean ·
Heo let to slege ⁊ he slóh þa tó211
mid eallū mægene · ac sƿurd ne mihte
buton þa hyde ceorfan · þeah þe he hetelice sloge ·
He ƿearð þa ofsceamod ⁊ sloh eft sƿiðe ·214
þa æt-stód sƿurd ⁊ þone sƿuran ne hrepode ·
ac þam cƿellere æt-feoll færlice his gold ·
þaþa he sƿa hetelice his handa cƿehte ·
ƿif him cƿæð to ·218
Cniht nim þin gold ·218
þe læs þe hit þe losige ðu lange besƿunce ·
Sƿa orsorh ƿæs ƿíf under þam ƿæl|-hreoƿan cƿellere ·220
heo locode his goldes þe hi belifian \superscript{vel heafdian} ƿolde ·
Þa sloh se cƿellere git mid þam sƿurde hire tó ·222
ac seo halige þrynnys sƿurd gelette ·
hit ƿundian ne moste þæs ƿifes sƿuran ·
Þa ƿolde he þurh-þýn hi þƿyres mid þam sƿurde ·225
ac se ord bigde upp to þam hiltum ·
⁊ ne dorste hi hreppan forðan þe heo næs dyrne forligr ·
Þa cƿæð eall seo meniu þe ðær mid stód ofƿundrod ·228
se cƿellere ne sceolde sƿencan hi na leng ·
⁊ drifan hine aƿeg mid ƿæpne mid ealle ·
God ƿolde þa git his ƿundra gesƿutelian231
þurh anræde ƿíf · ⁊ him geƿearð þa eallum
man funde niƿe sƿurd ⁊ niƿne slagan þærto ·
forðan þe crist ƿolde hi ge-edcucian of deaðe ·
Heo ƿearð þa ofslagan · ac hire sƿura næs þurh-slagen ·235
Heo ƿæs sƿa-þeah dead ⁊ sona bebyrged ·236
ac god hi eft arærde eaðelice of deaðe
on þære ylcan nihte · ⁊ heo ansund lyfode
on ƿorulde siððan lange to ƿuldre þam ælmihtigan ·
se þe hyre unscæððignysse sƿa gesƿutelode mid ƿundrum ·
Heo nolde seccgan [sic @ Skeat] unsoð ⁊ hi sylfe fordeman ·241
forðan þe se leasa muð ofslihð þæs mannes saƿle ·
Nu ge habbað gehyred ge forhelan ne sceolan243
eoƿre agenne synne ne eac secgan na mare
þonne ge ƿyrcende ƿæron · þe ma þe þis ƿif dyde ·
forðan þe ælc hiƿung · is ant-sæte gode ·
Se cniht leah on hine sylfne ⁊ ofslagen ƿearð sona ·247
sƿa eac dauid cynincg hét acƿellan þone mann
þe him sæde he ofsloge saul þone cynincg ·
⁊ ƿolde mid þære leasunge licettan ƿið dauid ·
Dauid clypode þaða se cniht dead ƿæs ·251
Nu ðu cƿæde þu acƿealdest þone cynincg saul ·252
beo þin blod ofer þe ⁊ bufan þinum heafde ·
Se man þe ƿile his synna andettan ⁊ gebetan ·254
he sceal dón þonne forgifnysse eallum þam mannum
þe him ær abulgon · sƿa sƿa hit stent on þam pater-nostre ·
⁊ sƿa sƿa crist cƿæð on | his godspelle ·
He cƿæð ·257
Buton ge forgifan þam mannū þe ƿið eoƿ agyltað258
mid inƿerdre heortan · nele se heofonlica fæder
eoƿ forgifan eoƿre gyltas ·
Ælc cristen man sceal cunnan his pater-noster · ⁊ his credan ·261
Mid þam pater-nostre he sceal hine gebiddan ·262
⁊ mid þam credan he sceal his geleafan getrymman ·
Se lareoƿ sceal secgan þam læƿedum mannum264
andgyt to þam pater-nostre ⁊ to ðam credan ·
hi ƿiton hƿæs hi biddað æt gode ·
⁊ hu hi sceolon on god gelyfan ·
Ƿe sceolan beon þeonde symble on godnysse ·268
⁊ elce dæg geeacnian us þa ecean speda
þa hƿile þe ƿe moton · forðan þe ƿe ne magon
æfter ure geendunge aht dón to góde ·
ac þær ƿe habbað edlean þæs ðe ƿe ge-earnodon hér ·
Ne sceal nan mann ƿenan ne on his mode þencan273
he hæbbe gefremod fela to góde ·
⁊ ne þurfe na mare þyllices begán ·
forðan þe he forlyst lytle he ær dyde ·
gif he ƿenð he ne ðurfe þanon forð ƿyrcan
nan þincg to góde · sƿylce he to gód sy ·
Fela halige menn fram frymðe middan-eardes ·279
ƿæron beforan us ƿundorlice geþogene ·
þam ƿe nu ende-menn geefenlæcan ne magon ·
ne ða þing gefyllan þe hi gefremodon on life ·
forði ƿe sceolan habban huru eadmodnysse ·
Eft is us to smeagenne hu se ælmihtiga crist284
his eadmodnysse cydde · þaða he to cƿale sealde
hine sylfne for us · ⁊ sƿa ure synna æt-bræd ·
hu mæg nu manna eadmodnys beon mycel geþuht ·
togeanes his eadmodnysse þe ælmihtig god is ·
Ƿe sædon nu þis spel · forðan þe her bið læs manna289
on ƿodnes dæg · ðonne nu to dæg beoð ·
⁊ eoƿ gebyrað ge beon gescrifene ·
on ðissere ƿucan · oððe huru on ðære oðre ·
Sy him á ƿuldor ðe leofað · ⁊ rixað on ecnysse ·293
ece drihten · AMen; [sic @ Skeat]