kl̅ inuarii. depositio sci̅ basilii episcopi.
Basilivs ƿes ge-haten svm halig biscop · 001
se ƿæs fram cyld-hade · sƿiðe ge-healdsum ·
þeah þe he to langū fyrste · ún-ge-fullod ƿære ·
His fæder · ⁊ his frynd hine be-fæstan tó | lare 004
to ƿoruld-ƿis-dome · ða þa he syfon ƿyntre ƿæs ·
forþan þe on þam tíman ne teah nan æðel-borennysse ·
nænne man to ƿurð-scype · butan he ƿisdom ·
ær ðam lange leornode æt gelæredū uðƿytū ·
Þa ƿunode se cnæplinge on cappadoniscre byrig · 009
fíf geár on lare · ⁊ færde to grecum ·
tó atheniscre byrig · seo ƿæs þá bremost on láre ·
⁊ eubolus se uð-ƿyta · þe þær yldost ƿæs on ƿysdome ·
underfæng þonne cnapan · sƿá sƿá he frymdig ƿæs ·
tó larlicre scole · ⁊ he leornode þá
sƿá ða uðƿytan · his andgytes ƿundrodon ·
On þære ylcan scole ƿæs seo ƿælreoƿa iulianus · 016
cristen frā cyld-hade · se ƿearð casere siððan ·
⁊ aƿearp his ge-leafan · ⁊ ge-ƿende to deofle ·
Eac þær leornode · on þære ylcan scole · 019
se æðela Gregorius se ðe eft ƿearð biscop ·
⁊ fæla ƿundra ƿorhta (sic) · sƿá sƿá ƿyrd-ƿryteres secgað ·
Basilius ða ƿunode mid þam uþ-ƿytan 022
on lare ealles fíftyne gǽr ·
⁊ eallne þone ƿysdom ƿundorlice asmeade ·
þe grecisce lareƿas him læran cuðan ·
Ac seo lár ne mihte · þe butan ge-leafan ƿæs · 026
þam cneorð-læcendum cnihte cyðan be his scyppende ·
þonne þe he sohte · þeah þe heo him secgan ne cuðe ·
Him becom þá on mód þurh mynegunge godes · 029
heo sceolde secan þa soðan lare ·
on cristenū bocū · be his scyppende ·
Hƿæt þá basilius · bliðlice ferde · 032
to egypta lande · ⁊ þær leornode tƿelf monað ·
on halgū bocum · be þæs hælendes fære ·
hu he þisne middan-eard mid him sylfū alysde ·
Æfter geares fyrste · ferde him eft ongean: [sic @ Skeat] 036
to his ealdan lareoƿe · ⁊ lærde hine be criste
hú mild-heort-lice he alysde mancynn | on rode ·
⁊ hú hé of deaðe arás · on ðam þriddan dæge: [sic @ Skeat]
⁊ to heofonū astáh · to his halgan fæder ·
Eubolus se uðƿyta þá ƿearð 041
sƿá mycclū of-lyst · basilies lare ·
him ne hlyste nanes metes ·
ác hí smeadon · ðry dagas · sƿiðe smea-þancollice ·
ymbe éce líf · ⁊ ætes ne gymdon ·
Þá gelyfde se uðƿyta · ón þonne ælmihtigan gód · 046
⁊ be-tæhte his æhta · ealle basilie ·
cƿæð hé æfre ƿolde ƿunian mid him ·
Basilius þá herede þone hælend mid ƿordū · 049
⁊ cƿæð to eubole his ealdan lareoƿe ·
Uton nú aspendan · úre spéda on þearfum · 051
⁊ sƿá mid ge-bylde bugan tó fulluhte ·
alysde frā bendū · þissere leasan ƿorulde ·
Ðá dydon ða ƿytan · sƿá sƿá hī bam ge-ƿearð · 054
dældon heora æhta · ealle þearfū ·
⁊ ferdon to hierusalem · fulluht secende ·
⁊ manega hæðena manna · þurh hí
ge-bugan · to drihtne · mid ge-leafan on-bryrde ·
Hi coman ða siððan to ðære fore-sædan byrig 059
hierusalem · þær se hælend ðroƿade ·
⁊ ge-sohtan þone biscop · þe ða burh beƿyste ·
bædon fulluhtes · æt his fotū licgende ·
Se biscop ƿæs halig ƿær · ge-haten maximinus · 063
⁊ ƿel-ƿyllend-lice hym ge-tyðode · þæs ðe hí ge-ƿylnodon ·
⁊ sona hym mid ferde · to þære [floƿendan] éá
iordanis ge-haten · on þære ƿǽs seo hælend ge-fullod ·
Hƿæt ða basilius hine to eorþan astræhte · 067
⁊ mid ƿope geƿylnode · sum geƿis tacen æt gode ·
his geleafan to trymminge · ⁊ alede his rǽf ·
on þæra éá ofre · & [sic @ Skeat] eode in nacod ·
Þá ge-nealæhte seo biscop · ⁊ mid bletsunge hine gefullode · 071
Efne þa færlice · com fyr of heofonum · 072
⁊ án scinen|de culfre · scǽt of þam fyre ·
into ðære éá · ⁊ astyrede ðæt ƿæter ·
fleah siþþan úpp · forðrihte to heofonum ·
⁊ basilius eode · of þæm fant-baðe sona ·
⁊ seo biscop hine be-ƿæfde · ƿundriende þæs tacnes ·
He gefullode eac siððan · þonne fore-sædan eubolū · 078
⁊ hí begen gesmyrode mid gehalgudū ele ·
⁊ eac gehuslode · mid þæs hælendes gerynum ·
Hí ƿunodon þá begen mid þæm biscope ofer geár · 081
⁊ siðan geƿendon tó anre ƿid-gyllan byrig ·
antiochia gecíged · seo soðlice ƿæs mid cristendóme ·
afylled · gefyrn on eald-dagum ·
Þa gehadode seo biscop · basilium tó diacone · 085
⁊ hé æfter fyrste · ferde mid eubole ·
tó his agenū æþele · þe he ón ge-boren ƿǽs ·
Ðá mid þā þe hí cóman tó cappadoniscre scyre 088
⁊ eodon intó þære byrig þá ƿearð þā biscope gesƿutelod ·
on gastlicre gesihðe · be ðam godes mannū ·
⁊ basilius sceolde beon biscop æfter him ·
Þá aƿóc eusebius · þære ceastra bisceop · 092
⁊ asende his preostas · sona him to-geanes ·
hét him gelangian · þa gelyfeden men tó ·
⁊ sæde his ceaster-ge-ƿarū · hƿæt hé geseah be hím ·
Hi ƿurdon ðá under-fangene mid fulre estfulnesse · 096
⁊ seo halga bisceop · hí heold arƿurðlice ·
þearle ƿundriende heora · ƿysdomes deopnysse ·
Þá æfter lytlum fyrste · forð-ferde seo bisceop · 099
⁊ basilius sé byleƿitta ƿearð to bisceope gehalgod ·
⁊ ón his setle ahafen · sƿá sƿá hé geséah on ǽr ·
þurh godes aƿrygennysse þa þa hí ƿið his ƿerd ƿæron ·
Hƿæt ðá basilius his bisceop-dom ge-heold · 103
mid mycelre arƿurð-nysse · þurh þæs ælmihtigan ƿissunge ·
⁊ godes gelaþunge · | mid lare ge-trymde ·
Hé bæd þonne ælmihtigan god · hé hím ge-ƿissode · 106
hé mid agenre spræce · hím offrian mihte ·
ðá lyflican on-sægednisse · mid soð-fæstre þenunge ·
Æft̅ þam gebede · he ƿearð sƿiðe on-bryrd · 109
þurh þone halgan gast · & [sic @ Skeat] se hælend hím com tó
on sumere nihte · mid his apostolū ·
⁊ aƿrehte basilium · cƿæð he his bena ge-hyrde ·
þa stód se hælend sylf · æt þam halgan ƿeofode ·
⁊ mid his halgū handum · husel senode ·
⁊ þam bisceope tæhte · þæs þe hé biddende ƿǽs ·
He cƿæð to basilie · beo þín muð afylled 116
mid haligre herunga · æfter þinre béna ·
ðu mid agenre spræce geoffrian mæge ·
þá liflican onsægednysse · mid soðre þenunge ·
þa ƿearð se bisceop mycclū ablicged ·
⁊ genam husel þe se hælend ge-bletsode ·
tó-bræc on þreo · ⁊ ón-byrgede anes dæles ·
Þone oðerne dǽl hé dyde gehealden 123
mid hím tó be-byrgenne · æft̅ his forð-siðe ·
þone ðryddan dæl he dyde on-sundor ·
⁊ het hím smiðian on smætū golde ·
anre culfran anlicnysse · ⁊ þá úp-ahéng ·
bufan þā altare · ⁊ þǽr ón ge-dyde ·
þone ðryddan dǽl · þæs deorƿurðan husles ·
⁊ seo culfra siþþan · simle hí astyrede ·
æt basilies messan þriƿa mid þā húsle ·
Eubolus se uðƿyta · ⁊ þá yldostan preostas · 132
stoden æt þæra dura · stariende on leoht.
⁊ be-heolden þa apostolas · þe mid þam hælende coman ·
mid ƿuldre ge-fræteƿode · ⁊ hí ƿurdon áfyrhte ·
Hi ge-hyrdon þa stemne þæs halgan sanges · 136
⁊ basilium gesaƿon · binnan æt þæm ƿeofode ·
⁊ feollan tó his fotum mid fyrhte fornumene ·
þa ða hé út-eode · ⁊ him eall sædon · hƿæt | hí þǽr gesaƿon.
Se bisceop þæs ðancode · mid blyðū mode · 140
⁊ þam folce sæde siððan lár-spell ·
Ƿitodlice basilius · ge-byld þurh his drihten 142
be ende-byrdnyss aƿrát · ealle ða þenunga
þæra halgan mæssan · sƿá sƿá hit healdað grecas ·
He aƿrát eac munuc-regol · mid mycelre gehealdsumnysse · 145
þone þe ðá easternan · ⁊ eac sƿylce grecas
ánmodlice healdað · þeah þe he hefegra sy ·
þonne se ðe benedictus siþþan ús gebysnode ·
sƿylce tó anginne · agenre ge-cyrrednysse ·
ác he tihte us · on æfteƿeardan þæs ylcan regoles ·
to geðungenra lareoƿa · lifes drohtnungum ·
⁊ tymde to þam regole · þe basilius gesette ·
Sum Iudeisc man ƿolde · ge-ƿytan to soþan 153
be ðære halgan mæssan · hƿylce mihte heo hæfde ·
⁊ be ðam halgan husle · þeah þe he hæðen ƿære ·
Eode þá to mæssan mid oðrum mannū · 156
⁊ hlosnode georne be ðære liflican onsægednysse ·
Þá mid ðam þe basilius · to-brǽc husel · 158
þa þuhte þam Iudeiscan · sƿylce he tó-dælde án cyld ·
eode sƿá þeah mid oðrum mannū earhlice tó husle ·
⁊ him ƿearð ge-seald an snǽd flæsces ·
⁊ he sǽp of ðæm calice eac sƿylce blód ·
Heold sƿá þeah sumne dæl hám to berenne mid him · 163
⁊ æt-æƿode his ƿife · ⁊ ge-ƿis-lice sæde ·
hƿæt hé sylf ge-seah · ⁊ siððan þæs on mergen ·
com tó basilie biddende fulluhtes ·
Hƿæt þá se bisceop hine bliþelice gefullode · 167
⁊ ealle his hiƿan on þæs hælendes naman ·
He eode æfter mæssan út · of þam temple · 169
⁊ efne þa sona hine ge-sohte an ƿíf
biddende his þingunge to anum ge-þungenum ealdor-men ·
Basilius þá aƿrát þa earman ƿífe án ge-ƿryt 172
to þæm ealdormenn on þisū andgite ·
Þis earme ƿíf me ge-sohte · | sæde ic mihte hyre 174
to ðe ge-þingian · þonne cyð þu nu ic bidde
gif ic sƿá ƿél ƿið þe mæg · sƿá ƿif truƿað ·
Þa rædde se aldorman ærend-geƿrit · 177
⁊ sende him ongean sona on geƿryte ·
cƿæð þæt [sic @ Skeat] hé ƿolde þā ƿífe gemyltsian ·
for his þingunge · ac hé sƿá þeah ne mihte
gafol alecgan · þe heo ge-læstan sceolde ·
Þa asende se bisceop to þam foresædon ealdormenn · 182
eft oðer geƿryt · mid þysū andgyte ·
Gif þú ƿoldest myltsian · ⁊ sƿá þeah ne mihtest · 184
þær is sum beladung on þære sægne ·
Gif þu þonne mihtest myltsian · ⁊ noldest · 186
ge-bringe þe se hælend to hyre hafen-leaste ·
þu ne mæge myltsian þeah þú ƿylle ·
Þa æfter sumum fyrste him ƿearð sƿiðe gram 189
se healica casera · ⁊ hét hine ge-bindan ·
⁊ him to ge-bringan bysmorlice on hæfte ·
Ða asende se ealdorman sona to basilie · 192
biddende earmlice · he þone geyrsodon casere
þurh his ge-bedu ge-liðgode · ⁊ hit gelamp sƿá ·
Þa ymbe syx dagas · se casere het sendan 195
ongean þone ge-sƿæncten ealdormán ·
of þæm nearƿum bendum · ⁊ him þá bliðe ƿæs ·
Ða com se ealdorman to þam arƿurðan biscope · 198
þancode his þingunge · ⁊ þam earmū ƿife
be tƿifealdum forgeald · þæs þe he hyre benam ·
Þes ylca bisceop · þe ƿe ymbe sprecað 201
sæde be him sylfum on sumne timan ·
hé næfre on his lífe ne come neah ƿífe ·
þurh hæmed-þíng · ác heold his clænnysse ·
On sumū dege ferde · seo fore-sæda bisceop · 205
þa rád Iulianus se arlease casere ·
mid mycelra fyrdinge · sƿiðe fús to ƿíge ·
⁊ ge-cneoƿ basilium · ⁊ cƿæð hī sóna tó ·
Ic hæbbe þe ofer-þogen · on ge-þun|genre lare · 209
⁊ on uðƿytegunge ·
Him and-ƿyrde se bisceop · 210
Forgeafe god ælmihtig · ðu fyligdest ƿysdome · 211
⁊ bead him mid þam ƿorde þry berene hlafes ·
sƿylce for bletsunge · þæs þe he sylf brǽc ·
Ða hét se arleasa onfón þæra hlafa · 214
⁊ syllan þam godes menn · gærs to-geanes ·
⁊ cƿæð mid hospe · horse mete ís bere ·
hé ús forgeaf · underfó hé gærs ·
Þa underfæng se halga · þa handfulle ⁊ cƿæð · 218
Ƿe budon þé casere · þes þe ƿé sylfa brucað · 219
⁊ þú sealdest ús to-geanes · ðe unge-sceadƿyse nytena
habbað him to big-leofan · gebysmriende ús ·
Þa ge-bealh hine se casere · ⁊ cƿæð · mid ge-beote · 222
þonne ic eft ge-cyrre · sigefæste frā fyrde ·
Ic aƿeste þinne buruh · ⁊ geƿyrce tó yrð-lande · 224
Ic ƿát þine dyrstignysse · ⁊ þine burh-ƿara · 225
þe tó-bræcon þa anlicnysse · þi ic sylf arærde ·
⁊ mé to þære gebǽd ge-bygdum cneoƿū ·
Æfter þysū ƿorde hé geƿende to persum · 228
⁊ basilius cydde · his burh-ƿarū þís ·
⁊ nam him to ræde hí þone reðan casere
mid sceattū gegladodon · þonne he of þam siðe come ·
Hƿæt þa seo burh-ƿare bliðelice ge-gaderode 232
un-gerim feos · æt-foran þam bisceope ·
Þa bead he þam folce þreora daga fæsten · 234
⁊ hét hí astígan úp to anre sticolre dune ·
on þære ƿæs gefyrn · fore-mære tæmpl ·
sce̅ marian ge-halgod · mid healicū ƿurð-mynte ·
⁊ hí æt þære halgan stoƿe þone hælend bædon ·
he hraðe to-ƿurpe þæs ƿæl-reoƿan andgyt ·
⁊ hí ahrædde ƿiþ ðone reðan casere ·
Þa ge-seah se biscop · þá þá hí sƿiðost bædon · 241
on sumere nihte · sca̅ marian cuman ·
mid heofonlicum ƿerode to þære halgan | stoƿe ·
⁊ cƿ̅ · to ðam halgū · þe hyre gehendost stodan ·
Clypiað þone martyr mercuriū to mé · 245
hé ardlice fare · to þam arleasan Iuliane ·
⁊ hine acƿelle · for þan þe he criste ƿið-sóc ·
⁊ be minū sunu · þā soðan gode ·
tǽl-lice sprecþ · mid to-þundenū mode ·
Þa com mercurius · to ðære mæran cƿene · 250
mid his ge-ƿæpnunge · ⁊ ƿearð sona asend ·
frā cristes meder · to þæs caseres slǽge ·
Ða ƿearð basilius · þearle afyrht · 253
⁊ eode mid eubole eft to ðære byrig ·
⁊ siþþan to ðan sce̅ · þe on ðæra cyrcean læg ·
mercurius · se martyr mid mycclū ƿurð-mynte ·
⁊ sohte his ƿæpnu · ác hé ne ge-seah hí na hƿær ·
Þá axode hé þone cyrcƿeard · be þæs sce̅s ƿæpnū · 258
⁊ hé sƿór hí ƿæron ge-ƿyslice · þǽr on æfen ·
Þá on-cneoƿ se bisceop · cuðlice his ge-sihðe · 260
⁊ eode eft to ðam munte · mid mycelre blysse ·
Kydde þam folce se casere ƿæs of-slegen · 262
on þære ilcan nihte · sƿá sƿá him æt-eƿod ƿǽs.
He eode eft ongean to þam arƿurðan sce̅ · 264
ƿolde ge-ƿytan · gif his ƿæpnu coman ·
Ðá stód his franca þǽr · fula be-gleddod · 266
mid Iulianes blode · binnan þam gesceote ·
Efne þæs ymbe seofan niht · cō to þære ylcan ceastre · 268
án þæs caseres þegna · ⁊ cydde þære burh-ƿare þis ·
Iulian᷒ ƿycode ƿið þá éá eufraten · 270
⁊ him ofer-ƿacedon syfan-fealde ƿeardes ·
þa com sū cempa · uncuð us eallum ·
sƿíþe ge-ƿæpnod · ⁊ hyne sona þurh-þydde ·
mid egeslicū onhræse · ⁊ ne æteoƿde siððan ·
þa hrymde Iulian᷒ mid hospe ·
⁊ earmlice ge-ƿát · on ure ge-ƿyt-nysse ·
Ðus cydde se cempa · ⁊ ge-cneoƿode to þam bisceope 277
ful|luhtes biddende · ⁊ se bisceop him þæs ge-tyðode
þa bead basilius þære burh-ƿara heora feoh ·
ac hí ealle cƿædon mid anre stemne ·
gif ƿe þam dædlicam [read dædlicum] þas cyste ge-uðan ·
hé ne tó-ƿurpe ure ƿynsuman burh ·
myccle sƿiðor ƿe sceolan þam soðfæstan gode ·
þas lac ge-offrian · þe us alysde frā deaðe ·
Þu hæfst feoh mid þé · ge-fada embe loca hu þu ƿylle 285
Ðá nydde se bisceop hí namon þæne þryddan dæl · 286
⁊ þa tƿegen dælas · he dyde to þære cyrcean ·
⁊ to þæs mynstræs neode · mid mænig-fealdum cræftum ·
Tƿa gear ríxode þæs reða Iulianus · 289
⁊ nolde ge-healdan his preost-had on riht ·
ác truƿode on þone hæðen-scype · þe hine to helle ge-brohte ·
Eft on sumne tíman · ƿearð se arfæsta ƿér 292
for ðan soðan ge-leafan · leaslice ge-ƿreged ·
to ualens þam casere · þe ða cyne-domes geƿeold ·
Se ƿæs on criste gefullod · ác he ne cuþe his geleafan · 295
ac folgode gedƿylde · þurh gedƿolmanna tihtinge ·
Þa hét se casere þone halgan ge-feccan · 297
tó antiochia þære ænlican byrig ·
Þa mid þam þe se gedƿola · embe his deað smǽda (sic) · 299
þa ƿearð his agen sunu yfele geuntrumed ·
⁊ orƿena lifes · lǽg æt forð-siðe ·
Þá eode seo cƿén to ðam casere ⁊ cƿæð · 302
yfela þu gefadast for gode þinne rǽd
nu sƿelt uncer sunu for ðan soð-fæstan men ·
Þá clypode se casere · ⁊ cƿæð to basilie · 305
gif þin lar is soð · ⁊ heo gode gelicað ·
gebide for mine sunu · his yfel beo aflíged ·
Ða cƿæð basilius · beald-lice to þam casere · 308
gif þu ƿylt onriht gelyfan · | þonne lifað þin sunu ·
He be-hét hé ƿolde · ⁊ se halga ge-bæd · 310
for þæt seoce cyld · ⁊ him ƿæs sona bet ·
þa cƿædon þa ge-dƿól-men · þe dƿelodon þone casere ·
hé ne sceolde búgan · for basilies lare ·
of his agenū andgyte frā heora æƿfæst-nysse ·
⁊ sædon his sunu ƿære gesundful þurh hí ·
Mid þam þe þa dƿól-men · hine bedydrodon þus · 316
þa forð-ferde cyld · færlice on heora handum ·
Eft on oðrum timan · se únge-lyfeda ualens · 318
genam godes circean · of þā godes þeoƿum ·
⁊ for-geaf þā gedƿól-mannum · þe hine bedydrodon ·
Ða ferde basilius · to ðam fore-sædan casere · 321
⁊ mende unriht · þe ða yfelan hine ongebrohton ·
sƿá se casere æt nextan · betæhte to his dome ·
Hƿæt þa basilius · to þære byrig ferde · 324
nícea ge-haten · on þæra ƿæs gehæfd
fore-sæde mynster · þe ða manfullan abǽdon ·
æt þam unriht-ƿisan casere · ⁊ þa cristenan to-dræfdon ·
þa cƿæþ basilius ·
Uton be-lucan þas circan · 328
⁊ loc ge-inseglian · ⁊ ge ealle siðþan
ƿaciað þreo niht ƿunigende on gebedum ·
⁊ gif seo cyrce bið geopenad · þurh eoƿre ge-bena ·
habbað hí eoƿ æfre siððan · ⁊ ne sæcgað us nenne þanc ·
Gif þone se ælmihtiga god nelle hi eoƿ geopenian · 333
þonne ƿacie ƿé ane niht · þone ælmihtigan biddende ·
he us geopenige þa ge-insæglodan cyrcan ·
⁊ gif heo bið sƿa geopenad · heo bið siðþan ure ·
⁊ gif heo þonné ne biþ · ne bidde ƿe hyre næfre ·
Ða ge-licode þam gedƿolum · þæs bisceopes dóm · 338
⁊ ƿacodon þa þreo niht · ⁊ on þam þriddan dege
stodan æt þæra cyr|can dura · singende ealle
frā ærne mærien · oð ofer midne dæg ·
Ac hi crist ne gehyrde · for þan þe hi ne cuþon hine · 342
Þa ƿacode basilius · on ge-bedum ane niht 343
mid þam geleaffullan folce · ⁊ fængon on ærne mærgen
ealle to clypienne · Kyrrieleyson ·
mid hluddre stemne · to ðam leofan hælende ·
Þá com færlice mycel ƿynd · ⁊ ƿearp upp þa duru · 347
ðá scytelses to burston · ⁊ heo slóh on þone ƿeall ·
Hi eodon þa in · þone ælmihtigan herigende · 349
⁊ se bisceop messode · ⁊ bletsode þa ge-leaffullan ·
⁊ fæla þǽra gedƿól-manna · fengon to geleafan ·
Ðá ne mihte se casere · ƿið-cƿeþan þā dome · 352
ác lét þa godas [read: godes] þeoƿas · godes templ bugian ·
⁊ þæra áre brucan þe him ge-ahnod ƿǽs ·
þá fore-sædan gedƿól-men · ƿæron gefullode on gode ·
ac hí ne gelyfdan onriht · on þone lifigendan crist ·
ac mid manegum gedƿyldum dƿelodan þá cristenan ·
Sum arƿurþe þegn hæfde ane dohter · 358
þá he ƿolde gebringan · binnan sumū mynstre ·
⁊ criste be-tæcan · to his clænan þeoƿdome ·
þa ƿearð an his cnapena · to cuð þam mædene ·
⁊ þurh deofles tihtinge · hí digollice lufode ·
ác hé ne dorste ameldian his ungemetegodan lufe ·
Eode þá to anū drymen þe deofles cræft cuðe · 364
⁊ behét him sceattes · gif hé mid his scyn-cræfte
him þæt mæden mihte ge-macian to ƿífe ·
Þa ge-brohte se dry-man · þone cnapan · to his deofle · 367
⁊ se deofol befrán · þone dƿeligendan cnapan ·
gif hé ƿolde ón | hine gelyfan · ⁊ his hælende ƿiðsacen ·
ƿið þā þe he gefremode his fulan galnysse ·
Þa stod se earming · æt-foran þam arleasan deofle · 371
þær hé healice sǽt mid his hel-cnihtū ·
⁊ cƿæð he ƿolde ƿið-sacan his criste ·
⁊ gelyfan on hine gif he his lust gefremode ·
Þa cƿæð se sceocca eft · 375
Ge synd sƿiðe ungetreoƿa · 375
þonne ge mín be-hofiað · þonne ic helpe eoƿ ·
⁊ gé ƿiþsacað me eft · ⁊ cyrrað to eoƿrū criste
seþe is sƿiðe myld-heort · ⁊ myldelice eoƿ under-fehþ ·
ac ƿryt me nú sylf ƿylles · þú ƿið-saca criste ·
⁊ þinum fulluhte · ⁊ ic ge-fremme ðinne lust ·
⁊ þu beo on domes dæge · fordemed mid me ·
Ða aƿrát se earming mid his agenra hande 382
sƿá sƿa se deofol · him gedihte þone pistol ·
⁊ se deofol sona sænde to ðam mædene ·
his fulan gastas · þe galnysse styriað ·
⁊ ontendan mæden · to þæs mannes lustum ·
Heo ƿearð þa geangsumod mid þæra ormæstan ontendnysse · 387
⁊ feoll adúne færlice hrymende ·
Eala þú min fæder · gemyltsa þinre dehter · 389
⁊ for-gif me þam men · þe min mód me to spenð ·
elles ic mót sƿeltan · sarlicū deaðe ·
Þa ƿeop se fæder · ƿolde hí ge-fræfrian · 392
⁊ cƿæð mid mycelre sarnysse · to þære seocan dehter ·
Ic ƿolde mid clænnysse · criste þe be-ƿeddian 394
to engla gefærredena · to frofre minre saƿle ·
⁊ þu þus ƿodlice ƿilnast ceorles ·
Heo ne rohte his ƿorda for þæra ƿodlican ontendnysse · 397
⁊ cƿæð heo sceolde sƿeltan for-raðe ·
gif se fæder nolde ge-fremman hyre ƿyllan ·
Se fæder þa | æt nextan · be his freonda ræde · 400
forgeaf þa earman dohter þam deofles cnihte ·
mid mycclū æhtam (sic) · ⁊ his mán nyste ·
Ða nolde se deofles cniht · cuman næfre to circan · 403
ne godes ƿord ge-hyran · ne þa halgan messan ·
Ƿearð þa ge-openad his earman ƿife · 405
his manfullan be-hát · þam hetolan deofle ·
⁊ heo mid mycelre angsumnysse · arn to basilie ·
⁊ cydde him be ende-byrdnysse hyre cnihtes ƿiþer-sæc ·
Þa hét se halga ƿer · hine to him gefeccan · 409
⁊ be-frán gif hit sƿá ƿære · sƿa his ƿif him sæde ·
⁊ he sæde mid ƿope hú hé besƿican ƿearð ·
Þa axode se bisceop · ƿylt þú bugan eft to christe · 412
Se ƿyþersaca cƿæð · ic ƿylle georne leof · 413
ác ic ne mæg · þeah ic ƿylle · forþan þe ic ƿið-sóc criste ·
⁊ on ge-ƿryte afæstnode ic ƿære þæs deofles ·
Se halga ƿer him cƿæð tó · 416
Ne hoga þu embe · 416
ure hælend is sƿiþe ƿel-ƿyllende · ⁊ ƿyle þe eft under-fon ·
gif þu mid soðre dædbote gecyrst eft to him ·
Hƿæt þa basilius gebletsode þone cniht · 419
⁊ be-leac hine on-sundron · on sumere digelre stoƿe ·
⁊ tæhta (sic) him bota · ⁊ ge-bæd for hine ·
Com eft ymbe ðry dagas · axode hú hé mihte · 422
Ða cƿæð se dæd-beta · þa deoflu cumað to me · 423
⁊ me sƿiðe ge-egsiað · ⁊ eac sƿylce torfiað ·
⁊ habbað hī on hande min agen hand-ge-ƿryt ·
cƿeðað ic come to hī ⁊ na hí to me ·
Basilius him cƿæð to · ne beo ðú afyrht · 427
gelyf soðlice on god · ⁊ sénode hine eft ·
be-leac eft þá duru · ⁊ lede him his mete ·
He com eft ymbe feaƿa daga · ⁊ cunnode þæs mannes · 430
Se cniht | cƿæð to ðam halgan ƿere · ic ge-hyra (sic) þa deoflu feorran · 431
⁊ hyra egslican þiƿracan · ac ic hí ne ge-seo ·
He beleac hine eft on þa ylcan ƿysan · 433
oð þone feoƿer-teoðogan dæg · ⁊ fandode his siððan ·
Þa sæde se cnapa · he sƿiðe ƿél mihte · 435
nu to dæg ic seah · hú ðu ofer-sƿiðdest þone deofol ·
Basilius þa on mergen · gebrohte þone cnapan 437
Into godes húse · ⁊ hét gegaderian folc ·
⁊ bæd hí ealle ƿacian · þær on niht mid him ·
⁊ ðingian þam earman men · to þam ælmihtigan gode ·
Mid þam þe hí sƿiðost bædon · binnan þæra cyrcan · 441
Þa cō se ƿæl-reoƿa deofol · ƿolde geniman þone cnapan ·
of basili᷒ handū · hetolice teonde ·
⁊ cƿæð to ðam halgan · he hine be-rypte ·
ne sohte ic na hine · ac hé sylf com to me ·
her ic habbe his hand-ge-ƿryt · ic hit ge-healde mid me
to þam ge-mænelican dome · on þā mycclum dæge ·
Ða cƿæð se halga ƿer · ƿe clypiað to ðam hælende · 448
up-ahafenum handum oð þu hand-ge-ƿryt agife ·
Ða clypodon hí ealle · kyrrieleyson · 450
up ahafenum handum · ƿið heofonas ƿeard ·
⁊ efne þa æfter fyrste · feol ylce geƿryt ·
ufon of þære lyfte · to ðam geleaffullan biscope ·
He þancode þa gode · mid gast-licra blysse · 454
⁊ axode þone cnapan gif hé on-cneoƿe ge-ƿryt ·
He cƿæð ic on-cnaƿe þas cartan fulgeare · 456
þis ic sylf aƿrát · þam aƿyrgedan deofla ·
Hƿæt þa basilius · hí sona totær · 458
⁊ gehuslode þone cnapan · ⁊ þam hælende betæhte ·
⁊ lærde hine georne · hú hé lybban sceolde ·
| on cristes geleafan · oð his lifes ende ·
Basilius se mæra · ƿearð mycclū on-bryrd · 462
⁊ mid godcundre beorhtnysse ge-blyssod · for-þearle ·
eode þa ardlice to anes preostes húse ·
⁊ het his gebroðra beon his geferan ·
Anastasius ƿæs gehaten se arƿurþa mæsse-preost 466
þe se bisceop to fundode sƿá færlice mid gange ·
Mid þam ƿunode án mæden mærlice drohtnigende · 468
geond feoƿertig geare fec fægre gehealden ·
Heo ƿæs mannum geþuht sƿylce heo his gemæcca ƿære · 470
Ƿytodlyce se messe-preost ƿyste his to-cyme · 471
þurh þone halgan gast · ⁊ ƿolde hine be-hydan ·
ac se bisceop ƿyste hƿær he ƿæs ful geare ·
⁊ hét hine mæssian for his mærlican drohtnunga.
Þa æt þære messan · ƿearð his mærð gesƿutelod · 475
sƿá se halga gast hine ealne befeng ·
on fyres gelycnysse · þær hí onlocoden ·
Se messe-preost leofode be hláfe ⁊ be ƿætere · 478
⁊ symle he fæste buton on freols-dagum ·
He hæfde ænne lic-ðroƿere · be-locen on anū clyfan 480
egeslice to-sƿollen · ⁊ un-sprecende fornean ·
⁊ hine ðær afedde un-afunden oð þæt ·
Ða eode basilius · to ðam clyfan · 483
ac se preost nolde undón þá duru mid cǽge ·
ac se bisceop hi ge-openade · eaðelice mid his ƿorde ·
⁊ ƿacode ealle þa niht · mid þam ƿædlian hreoflian ·
biddende þone hælend · he hine gehæleda (sic) ·
⁊ gelædde hine on mergen forð · sƿiðe fægres híƿes ·
buton ælcū ƿomme · ⁊ ƿél sprecande ·
Þus ƿearð geopenad sé árƿurðe mæsse-preost · 490
⁊ halige mæden · | þe his huses gymde ·
⁊ se bisceop geƿende mid his ge-broðrum hám ·
Effrem ƿæs gehaten sum sƿiðe halig abbod · 493
on ƿæstene ƿunigende · fela ƿundra ƿyrcende ·
⁊ manegū oðrū ge-bysnode · þa þe bugan to lare ·
Ða ge-hyrde hé be þam ƿundrū þe basilius ƿorhte · 496
⁊ bæd gelóme æt gode · he him gesƿutelode
hƿylc basilius ƿære on ƿurð-scype mid him ·
Þa ƿearð þam abbode æt-eoƿed · án fyren sƿer · 499
se stód úp aþenod · oð þá steapan heofonan ·
⁊ him com stemn ufan þus clypiende hlude ·
Eala þu effrem eall sƿylc ís basilius 502
sƿylce þes fyrena sƿér · þe þu ge-syhst hér standan ·
Ða geƿende effrem of þam ƿestene sona 504
to ðam halgan bisceope hé hine ge-spræce ·
⁊ basiliu᷒ (sic) sende sona him to-geanes ·
⁊ hine ƿylcumode · sƿá sƿá hé ƿyrðe ƿæs ·
⁊ þa halgan him betƿeonan embe heofonlice líf ·
geornlice smeadon · sƿyðe smeaþancollice ·
Æfter þæra halgan messan · mid þam þe hí gereordodon 510
cƿæð se halga effrem · to þam arƿurðan biscope ·
Ic bidde þe arƿurða fæder þu me anes þinges tyðige · 512
ic ƿát þu byst tyða · sƿa hƿæs sƿa þu bytst æt gode ·
Bide nú æt gode · ic grecisc cunne · 514
Þa cƿæð se biscop him tó · 515
Þú bæde ofer mine mæðe · 515
ac uton sƿa þeah biddan þas bena æt gode ·
Hí feollan þa on gebedum · ⁊ basilius cƿæð · 517
Hƿi nelt þu lá effrem · nu ðu sƿá arƿurðe eart · 518
beon mæsse-preost ⁊ se oðer him cƿæð tó ·
forðan þe ic eom synful ·
Þa sæde se biscop · 520
eala gif ic hæfde | þine synna ana ·
Hi cneoƿdon þa æft · ⁊ æffrem þa spræc 522
mid greciscum gereorde · god herigende ·
⁊ se halga bisceop hine hadode to messe-preoste ·
⁊ his ƿealh-stód to diacone · ⁊ hí ƿendon eft on-gean
to þam ƿid-gyllan ƿestene · ƿuldrigende gód ·
Sum sƿiðe ƿelig ƿíf ƿæs · sƿylce on ƿudeƿan hade 527
ac heo lyfde sceand-lice · sƿá sƿá sƿín on meoxe ·
⁊ mid healicum synnum hí sylfe fordyde ·
Heo ƿearð sƿa þeah æt nehstan ƿundorlice onbryrd · 530
þurh godes mynegunge · ⁊ ealle hyre manlican dæda ·
aƿrát on anre cartan · ⁊ be-ƿorhte mid leade ·
gesohte þá basilium biddende ⁊ cƿeðende ·
Eale [sic @ Skeat] þu godes halga be-seoh me to are · 534
Ealla mine synna · ic synfulle aƿrát · 535
on þissere cartan · ⁊ ic com to þe leof ·
⁊ ic bidde þe for godes lufan þú mé unlyse þa insæglunge ·
ac adylega þa synna · to dryhtne me þingiende ·
se god þe me forgeaf þis gode geþanc ·
sé ƿyle þe ge-hyran me þingiende to him ·
Þa genam basilius se biscop þa cartan · 541
⁊ be-seah to heofonum · ⁊ cƿæð to þam hælende ·
Ðin agen dæd ís drihten · þú adylegie synna · 543
þu þe middan-eardes synna myld-heort-lice æt-brytst ·
eaðelice þu miht þyssere anre saƿle synna ·
adylegian · þu soðfæsta drihten ·
Ealle ure synna synd mid þe aƿrytene · 547
ac þín myld-heortnys ís sƿiðe mycel · ⁊ ún-asmægendlic ·
Git þa basiliu᷒ [sic @ Skeat] gebæd for ƿíf · 549
ƿaciende þa niht · ⁊ ge-ƿryt ageaf
þam fore-sædan ƿífe · ⁊ þá ƿæron þa synna
ealle adilegode butan anre synna ·
Seo ƿæs seo mæste · ⁊ heo ƿearð þa æmod · 553
biddende | mid ƿope þone halgan ƿer ·
he þa mycclan synne mild-heort-lice adilegode ·
sƿá sƿá he dide þa oðre · þurh his drihtnes unnan ·
þa cƿæð se erce-biscop ·
Ic eom eac synful · 557
⁊ myltse behofige · þæs heofonlican dryhtnes ·
Ac far þe to ƿestene · ⁊ þú fintst anne ƿer 559
haliges lifes · se hatte effrem ·
agif him þas cartan · ⁊ cyþ him ymbe þe ·
⁊ he mid gebedum gegladaþ god ælmihtigne ·
ƿif geƿende þa to ðam ƿestene sƿiðe ·
⁊ basilius ƿearð gebroht on legere
to his forðsiðe · fore-ƿittig sƿa þeah ·
An æþele læce ƿæs ƿunigende on þære byrig · 566
Iosep gehaten · hæðen ⁊ Iudeisc ·
se cuðe to-cnaƿan gif he cunnode þæs mannes ·
be his ædrena hrepunge · hƿeðer he hraðe sƿulte ·
⁊ Basilivs ƿiste þurh godes onƿrigennysse ·
hé sceolde þone læce to ge-leafan bringan
⁊ on fante fullian · ær his forð-siðe ·
þa lufode he hine forði · ⁊ gelome hine ge-spræc ·
tihtende to ge-leafan · þeah þe he lange ƿið-soce ·
Ða on sumū dæge sende basilius · 575
æfter ðam ylcan læce sƿylce he his lacnunga gyrnde ·
⁊ het hine sceaƿian be his seocnysse ·
axude þa hu him þuhte · ⁊ se oðer him andƿyrde ·
Gearciað þa þing · þe eoƿ geƿunelice synd · 579
to bebyrigunge · þes biscop geƿit hraðe ·
Ða cƿæð se erce-biscop · to ðam æðelan læce · 581
nastu hƿæt þu sægst · þeah þu sƿá ne ƿene ·
Se læce him cƿæð to · 583
Ne lyfastu oð æfen · 583
þa cƿæð basilius · hƿæt gif ic bide merigenes ·
Se ebreisca cƿæþ eft · 585
Ne bið hit sƿa langsum · 585
| Ane tíd ic ƿene · þin saƿul ƿunige on þe · 586
ac gefada þine þing · for þan þe ic þe sæcge ·
þes dæg ne ge-endað ofer ðe cucena ·
Ða cƿ̅ basilius mid blyðum mode him to · 589
Hƿæt destu gif ic to mergen mid-deges gebíde · 590
Se ebreisca cƿæð · sylf ic sƿelte þonne · 591
Se halga ƿer sæde · þu scealt sƿeltan synna · 592
⁊ criste lybban · þurh geleafan aƿend ·
Se læce him andƿyrde · ⁊ cƿæð · he gelyfan ƿolde · 594
⁊ his ƿyllan gefreman · gif he ƿunode of [read oð] mid-dæg ·
He be-hét þa mid aðe he to þam hælende gebuge · 596
⁊ fulluht under-fenge · gif se halga fæder leofode ·
Hƿæt ða basilius bæd þone ælmihtigan god 598
he his líf gelengde þam læce to hæle ·
Se biscop þa leofode sƿa sƿa he bæd æt gode · 600
⁊ on mergen ge-langode þone læce him to ·
Se iudeisca þa com · ⁊ cƿæð mid ƿundrunge 602
mid ealre heortan ·
Ic sæcge crist is soð god · 603
⁊ heonan-forð ƿið-sace mid soðum ge-leafan
þam hatigend-licum bigengū · þe ða Iudeiscan healdað ·
Hat me nu fullian · ⁊ mine hiƿan ealle 606
on þæs hælendes naman · buton elcunge ·
Se ærce-biscop cƿæð · 608
Ic eoƿ ealle fullige · 608
mid minum agenū handum · ðine hiƿan · ⁊ þe ·
þa grapode se læce his lima eft · ⁊ cƿæð ·
Ðin mægn is aterod · ⁊ þa mihte þu næfst · 611
Basilius him cƿæð to · 612
Ƿe habbað þone scyppend · 612
þe gecynd gescéop · ⁊ se us ge-strangað ·
He arás ða mid þam ƿorde · ⁊ eode to cyrcean · 614
⁊ ætforan þam folce gefullode þone Ioseph ·
mid eallum his hiƿum · ⁊ ge-huslode hí siððan ·
⁊ lærde hí georne · be ðam ecan life ·
Siþþan he messode mannū to nones · 618
⁊ lærde hi georne · ⁊ luf|lice hí cyste ·
⁊ genam ðone dǽl þæs deorƿurðan husles ·
þe se hælend gehalgode · þe he heold oð þæt ·
⁊ æfter þære huslunge · mid herunga ge-ƿát ·
to þam lifigendan gode · þe he mid geleafan ƿurðode ·
mid þam he ƿunað on blysse · á butan ende. AMEN.
New part
Hƿæt þa se læce þe ðær gelyfed ƿæs · 624
feoll uppon his breost · mid floƿendum tearum ·
⁊ cƿæð mid ƿope · ƿella basilius ·
gif ðu sylf noldest · nære þu git forð-faran ·
þa com mycel meniu on mergen to ðam lice ·
⁊ Gregorius bisceop · þe mid basilie leornode ·
⁊ oðre fela bisceopas · ⁊ gebrohten lic ·
mid gastlicum sangum · Into godes cyrcean ·
Ƿe ƿyllað nu ful sæcgan be ðam synfullan ƿife · 633
þe basilius sende · mid þære anre synne
to effremme þam abbude · he ða án adylogode ·
ƿif becom æt nextan þurh ƿidgylle ƿesten · 636
to ðam halgan effrem · ⁊ he ƿiste hyre fǽr ·
ðuruh godes onƿrigennysse · ⁊ hƿæt heo ƿolde þær ·
⁊ cƿæð hire sona to · ic eom synful mann ·
Heo aƿearp þa cartan ða · ⁊ cƿæð to effremme · 640
Se ærce-biscop me sende soðlice to ðe · 641
þu ðas ane synne · þe on þyssere ymlan stent ·
þurh þine ge-bedu adilige · sƿa sƿa he dyde þa oðre ·
Se halga effrem cƿæð · nese nese dohtor · 644
ac se ðé þa manega synne mihte adilegian ·
þurh his þing-rædene ða þa ðu hine bæde
se mæg bet þone ic biddan for ðære anre ·
Gang ongean hraðe to ðam godes menn · 648
ðu hine befó ær his forðsiðe ·
þa arn earme ƿíf ofer ƿesten sƿiðe ·
oð heo to þære byrig be-com · þær man bǽr basilium ·
⁊ feoll ða to eorðan · flitende ƿið þone halgan ·
he hi asende · fram him sylfum to ƿestene ·
on sƿa mycelne ƿeg · ⁊ ne ƿearð gefrefrod ·
Heo ƿearp þa mid þam þæt geƿryt on ða bære · 655
⁊ cydde þam mannū be hyre misdædū ·
| Þa ƿolde an ðæra preosta · ƿytan þa synne · 657
⁊ sceaƿode þa cartan · ⁊ clypode to ðam ƿífe ·
To hƿi sƿincst þu la ƿíf · þeos carte is adilegod · 659
Seo syn ƿearð þa adilegod · þurh drihtnes mildsunge · 660
sƿa sƿa basilius ƿolde · þe ða ƿuldrode mid gode ·
Ða fægnode ƿíf · ⁊ folc ƿuldrode · 662
þone lifigendan god · þe lyfað on ecnysse ·
His líc ƿearð be-byrged on cessariam byrig 664
cappadoniscre scyre · þær þær he sylf biscop ƿæs ·
manegū fremiende · mid mycelre lare ·
⁊ he sylf ƿolde sƿeltan for rihte
ær ðam þe he for-suƿode þone soðan gelyfan ·
betƿux þam gedƿol-mannum þe hine drehton for-oft ·
for ði he ƿuldrað nú · á · to ƿorulde mid gode. AMEN.