Page:Thirty-five years of Luther research.djvu/214

This page has been proofread, but needs to be validated.
148
Thirty-Five Years of Luther Research

ubi ista res nova et ordinatio radices altius egerit, et mos firmior factus fuerit. Commendamus eum vobis, ut dignum est. Et simul pro nobis orate, sicut nos pro vobis. Nihil novarum hie est. Valete omnes in Christo. Feria 4. post Lucae 1535. — Si testimonio aliquando ei fuerit opus, ex vobis dari satis fuerit, cum aliquantum ministraverit. — T. Martinus Luther.

We also add the passage of the "Kirchenordnung" for Luebeck to which Bugenhagen here refers. Here we read:

Des sondages, wen de epistole gelesen is, balde schall ein prediker edder capellan up dem predickstole alse vermanen: Leven Frunde in Christo, gi weten, dat wi apenbar gebeden hebben, dat uns godt umme Christus willen wolde toschicken einen superattendenten, pastorem edder parner, capellaen edder prediker. Dar baven habben de, den idt bevalen is, ock eren deenst und vlit dar to gedaen und erwelet N., welcken se so vele minschliken gerichte und vorstande mogelick, achten erlick, tuchtich, sedich, nicht girich, unstraflick vor sick und de sinen, de he bi sick plecht to hebbende, darto geweldig mit dem worde des heren, de conscientie undertorichtende, und den weddersprekeren den mund to stoppende, alse Paulus tom Timotheo und Tito leret, und Christus ock vam truwen hussholdere Matth. 24. Darumme biddet, dat godt dorch Jesum Christum unsen heren em gnade geve, sulck amt uns tor salicheit tovorende gedenket jo, welk ein exempel Christus uns sulvest gegeven hefft, alse Lucas schrifft im 6. apostelen tom predickampte, hedde he tovorne de gansen nacht gebedet allene up dem berge to gade, dat wi ock mit unsem bede gade dusse sake bevelen, so kan se nicht ovel geraden, wen wi ock na mogeliken vlite, einen Judas unwetende erweleden. Dusse N. avers schall nu vor dem altar mit sange un bede, und uplegginge der hende juwer leve vorgestellet werden, dat wi emn so in dussem unsem ampte der gnade gades bevelen, und dese gemene wete, dat dusser personen bi uns sulck ampt bevalen, si. Einen e. radt, de kerkveders, de borgere und gemene volk, junk und olt, vormane ick tobedende, dewile de kinder dat alleluia im chore singen.

Dar up singen de kinder im chore haleluia, Veni sancte spiritus. Dewile averst, daz me so singet, kamen de pastores ut alien karken, und setten sick up de knee, mit dem ordinanden int mid-