x kl̅ augusti. nat̄l̄ sci̅ apollonaris martyris.
On ðæs caseres dagum ðe clavdius ƿæs gehaten ·001
com se eadiga petrus frā antiochian byrig ·
in to rome byrig mid manegū gebroðrum ·
⁊ bodode geleafan bealdlice þam folce
romaniscū · ⁊ Iudeiscum · sƿa sƿa drihten him geƿissode ·
sƿa ða romaniscan ⁊ ða reðan iudeiscan
manega gelyfdon on þone lyfigendan hælend
þurh petres bodunge · ⁊ ge-bugon to fulluhte ·
be-hreoƿsigende heora synna mid soðre dædbote ·
Hi under-fen|gon þa godes ƿord mid gastlicre blysse ·010
god ƿolde asendan his sunu to man-cynne ·
⁊ þurh hine ge-edniƿigian ðisne ealdan middan-eard ·
Þa ƿæs ðær mid petre sum arƿurðe godes man013
apollonaris gehaten · þæs halgan apostoles folgere ·
to ðam cƿ̅ petrus æfter sumum fyrste ·
Efne þu eart gelæred on eallum þingū be ðam hælende ·016
Arís nu ⁊ under-foh þone halgan gast ·017
⁊ haligne bisceop-had on þæs hælendes naman ·
⁊ far to þære byrig þe is gehaten rauenna ·
þær ƿunað micel folc on fulum hæðenscype ·
boda heom [him → heom] be þam hælende · ⁊ ne beo ðu afyrht ·
Sƿutollice ðu ƿast se is soð godes sunu ·022
seðe deadum for-geaf lif æfter deaðe ·
⁊ ƿanhalum mannū mid his ƿorde læce-dóm ·
Æfter ðysum ƿordū se eadiga petrus025
gehadode Apollonarem ⁊ gehalgode to bisceope ·
⁊ his handa sette ofer his heafod ⁊ cƿ̅ ·
Asende ure hælend crist his halgan engel mid þe ·028
se geforðige ðé · ⁊ þine fare geƿissige ·
⁊ þe ge-tiþige þæs ðe þu ge-ƿilnige ·
⁊ hine sƿa sende to ðære byrig mid siblicum cosse ·
Appollonaris ða ferde to ðære fore-sædan byrig ·032
⁊ Sumne blindne mann gehælde · ærþan þe he to ðære byrig become ·
⁊ manega gelyfdon þurh ðæs mannes hælþe
on ðone soðan god · ⁊ sƿa ƿurdon gefullode ·
He com ða to rauenna ðære byrig ⁊ hraðe þær gesƿutelode036
þæs hælendes mihte on ƿann-halum mannū ·
Þær ƿæs sum forð þegen on þære fore-sædan byrig ·038
se hæfde gehyred be ðam halgan ƿere ·
⁊ axode gif he cuðe aht on læce-cræfte ·
Apollonaris him cƿ̅ to ·041
Ne cann ic naht on lacnunge041
buton on þæs hælendes naman · ⁊ se þegen him cƿ̅ to ·
| Efne min ƿif is for manegū ƿintrū untrū ·043
þā ƿæs ælc læce-cræft ƿiðer-ræde oð þis ·
Nu gif ænig miht is on ðe · ge-opena hí mid ƿeorcū ·045
Apollonaris ða ⁊ƿyrde ⁊ cƿ̅ ·046
ge-openige god ælmihtig eoƿre heortena eagan ·
ge on þone hælend gelyfan · þonne ge geseoð his ƿundra ·
He genam ða ðæs ƿifes hand · þas ƿord clypigende ·049
Arís nu on ðæs hælendes naman · ⁊ on hine gelyf ·050
⁊ ne sege þu heonon-forð ænig sy his gelica ·
Heo aras þa sona andsund of þam bedde ·052
⁊ cƿ̅ nan god nære butan se hælend þe he embe bodade ·
Þa ƿundrode se þegn his ƿifes hælðe ·054
⁊ hi ealle sædon se is soð god
þe sƿilce ƿundra macað · ⁊ se mæg on ge-feohte
þam sige forgifan · þe hine soðlice lufiað ·
He ƿearð þa gefullod mid his ƿife · ⁊ cildū ·058
⁊ eall his hyred on þæs hælendes naman ·
⁊ fela þæra [þære → þæra] hæðenra fengon to geleafan ·
Apollonaris þa ðær ƿunode mid him061
on rauenna byrig · ⁊ bodode geleafan ·
⁊ manega gefullode ðæs folces meniu ·
Manega eac befæstan syððan hi gefullode ƿæron ·064
heora cild to lare þam soðfæstan bydele ·
⁊ godes geleafa ðær ƿeox · ⁊ ƿanode se hæðen-scype ·
Hƿæt se halga bisceop þa on ðære byrig ƿunode067
ða tƿelf gear fullice · ⁊ gefullode þa leode ·
⁊ gelome heom [him → heom] mæssode · ⁊ mæsse-preostas gehadode ·
⁊ diaconas · ⁊ clericas · ⁊ dæghƿālice mid him
godes lof gefylde mid gastlicū sangum ·
On ðære byrig ƿæs sum þegn bonifacius gehaten ·072
se ƿearð færlice dumb · ⁊ his ƿif þa asende
to þam halgan bisceope · ⁊ bæd his geneosunge ·
Efne ða se bisceop eode to his huse ·075
⁊ an ƿif-man ƿæs ðær ƿod on his huse
| ⁊ se deofol clypode ⁊ cƿæð þurh þone ƿodan
to ðā halgan bisceope · ic gedó man gebint ðe ·
handū ⁊ fotum · ⁊ heonon ðe sƿa tihð
of þysre byrig · ⁊ se bisceop ⁊ƿyrde ·
Adumba ðu deofol · ⁊ of hire geƿít ·081
⁊ ne spræc þu næfre eft þurh ænigne mann ·
Þa ge-ƿát se deofol of ðam ƿodan sona ·083
⁊ se bisceop eode þær bonifacius læg ·
dumb on his bedde · ⁊ gebæd for hine ðus ·
Drihten hælend crist þu ðe be-clysedest086
þyses mannes muð · he ne moste leng
clypian to hæðen-gildū sƿylce him to fultume ·
ge-opena nu his muð he mærsige þinne naman ·
⁊ gelyfe þu eart lifigende god on ƿorulde ·
Hi cƿædon ða amen · ⁊ on ðære ylcan tide091
ƿearð his tunge unbunden · ⁊ he blyssigende cƿæð ·
Nis nan oþer god ón to gelyfenne ·093
butan se ana þe ðes eadiga bodað ·
On þam ylcan dæge gelyfdon of þære leode on god ·095
ma ðonne fif hund manna micclū þancigende gode
⁊ þam halgan ƿere · þurh þone þe hi ƿurdon onlihte ·
Rufus ƿæs gehaten sū hæðen mund-bora098
þe ða burh beƿiste · ða ƿearð his dohtor seoc ·
Þa sende se fæder sona to ðā bisceope ·100
⁊ sona sƿa he þyder com sƿa saƿlode mæden ·
Hi ƿeopon ða ealle ðe þær-inne ƿæron ·102
⁊ se halga ƿer cƿ̅ · to hire fæder ðus ·
Ongin nu ƿel rufe ⁊ behat me mid aðe ·104
gif ðin dohtor nu hal bið · þu hire geðafige
heo folgie criste · ⁊ ðu oncnæƿst nu his mihte ·
Rufus him ⁊ƿyrde ·107
Efne heo is nu dead ·107
ac gif ic ge-seo heo eft gesund leofað ·
ic herige þonne godes mihte ⁊ heo hire hælende folgie ·
Mid þam ðe hi ealle ƿeopon þa eode he to ðam lice ·110
⁊ clypode mid | geleafan to criste · ⁊ cƿ̅ ·
Min god drihten hælend · þe minū lareoƿe petre112
forgeafe his geƿilnunga sƿa hƿæt sƿa he geƿylnode æt ðe ·
arǽr nu ðis mæden of ðysū reðum deaðe ·
forðan þe heo is þin gesceaft · ⁊ nis nan god buton ðu ·
Heo arás þa sona · ⁊ mid hreame clypode ·116
Mære is se god þe ðes mann us bodað ·117
⁊ nis nan oðer god buton hé ana ·
Þa blissodon þa cristenan on cristes herunge ·119
⁊ mæden ƿearð gefullod ⁊ hire modor samod ·
⁊ eall heora hired samod · sume þreo hund manna ·
⁊ fela ðæra hæðenra fengon to ge-leafan ·
Se fæder sƿa ðeah rufus · for þæs caseres reðnysse ·123
ne dorste ge-openian he on drihten gelyfde ·
ac he digellice lufode þone geleaffullan bisceop ·
⁊ mid ƿistum him þenode · ⁊ his dohtor ƿearð gehadod
to godes ðeoƿ-dome · ⁊ þurh-ƿunode mæden ·
Appollonaris þa ƿearð ge-ƿreged to þam casere128
⁊ to ƿitnunge gelæd · ⁊ on þam ƿitum geandette
þæs hælendes naman · ⁊ sū hæðen mann
þe him sƿyðost onƿann aƿedde ðær-rihte ·
⁊ his lif ge-endode yfelū deaðe ·
Þa ƿoldon þa cristenan beƿerian þone halgan ·133
⁊ ofslogon þæra hæðenra sume tƿa hund manna ·
Se dema þa het lædan þone geleaffullan bisceop135
into blindum cƿearterne · ⁊ on bendū healdan ·
⁊ him ætes forƿyrnan he sƿa ateorode ·
Ac godes engel com to þam godes men nihtes ·138
⁊ hine gereordode ⁊ mid his ræde gehyrte
eallum onlocigendum · þe ðær on ymbhƿyrfte ƿæron ·
Hƿæt ða on þone feorðan dæg het se fore-sæda dema141
gelædan ðone halgan on heardre racentage
feorr on ƿræc-sið · ferigende | on scipe ·
Þær ƿæs sum æðelboren man · atelice hreoflig ·144
þa axode se bisceop · ƿylt ðu beon hál ·
He cƿ̅ ic ƿylle · ⁊ him andƿyrde se halga bisceop; [sic @ Skeat]146
Gelyf on hælend crist · ⁊ se hæðena him ⁊ƿyrde ·147
gif he me gehælð he bið min hælend god ·
Appollonaris ða hrepode þone untruman hreoflian149
on ðæs hælendes naman · ⁊ he ƿearð hal sona
mid þam ðe he clypode cristes naman him to fultume ·
Þa aƿearp se gehæleda his hæðen-scype him frā ·152
⁊ gelyfde on ðone hælend · ⁊ mid geleafan ƿearð ge-fullod ·
Hit gelamp þa æfter fyrste · þa unge-leaffullan hæðenan154
ge-bundon þone bisceop · ⁊ to ðære byrig rauenna
geleddon on bendū · ⁊ beoton hine ƿodlice ·
Ða ge-bæd hine se bisceop bealdlice to gode ·157
⁊ heora deofol-gild ƿearð to-ƿend · ⁊ heora templ to-ƿorpen ·
Þa gesaƿon ða hæðenan þæs halgan ƿeres mihte ·159
⁊ clypodon mid gehlyde · be ðam geleaffullan ƿere ·
Beo se ealda [←ealde] arleasa ardlice ofslagen ·161
þurh þone synd to-ƿorpene ða ƿuldor-fullan godas ·
Þa blissodon þa cristenan · ⁊ cƿædon mid geleafan ·163
se ana is soð god þe sƿylce ƿundra ƿyrcð ·
þa betæhton þa hæðenan þone halgan ƿer to slege ·
sumū arleasum cƿellere se ƿæs geciged taurus ·
⁊ se taurus ge-samnode ða ceaster-geƿaran him to ·
⁊ axode þone halgan þurh hƿæs mihte he ge-fremode
þa ƿundorlican tacna · sƿa micel ƿerod him folgode ·
Appollonaris him ⁊ƿyrde ·170
Nis ðeos nan oðer miht170
butan hælendes cristes · ⁊ ƿe habbað godes gife
on urū heortū · ⁊ þa betƿux oþrū spræcū
cƿ̅ se ylca taurus to þam arƿurðan ƿere ·
Ic hæbbe ænne sunu þe | ne ge-seah næfre dæges leoht ·174
gedó he geseo on þines drihtnes naman [namen → naman] ·
⁊ ƿe sona gelyfað he is soðlice god ·
elles ƿe ðe for-bærnað for ðinum deopū gyltū ·
Ða cƿ̅ se bisceop him to ·178
Cume se blinda to me ·178
Þa com se blinda him to · ⁊ he cƿ̅ mid geleafan ·179
On þæs hælendes naman geopena þin eagan180
⁊ geseoh þurh hine · ⁊ he sona ƿearð hal
beorhte locigende · seðe blind ƿæs geboren ·
Hi ƿundrodon þa ealle · ⁊ anmodlice cƿædon183
se ƿære soð god þe sƿylce ƿundra ƿorhte ·
⁊ manega þa gelyfdon þurh ða mihte on god ·
Taurus þa brohte þone bisceop digellice ·186
of ðæs folces gehlyde to sumū his landa [lande → landa] ·
⁊ hine þær afedde feoƿer gear mid ƿistū ·
Syx mila frā rauenna · ⁊ hine sohton þa cristenan ·189
⁊ his lare hlyston mid geleafan georne ·
And [sic @ Skeat] ealle ða untruman þe hī oft to comon191
ƿurdon gehælede · ⁊ ham gesunde cyrdon ·
Þa sendon ða hæðengildan mid hetelicum geðance193
ærende to þam casere · he acƿellan hete
þone halgan bisceop · heora biggencgas ne ƿurdon
mid ealle adƿæscte · þurh ðone drihtnes bydel ·
Ða sende se casere sona him þis geƿrit ·197
Gif ænig man gremige ure godas dyrstiglice198
gebete he ƿið hi · oððe he beo adræfed
aƿæg of ðære byrig · forðan þe hit ne bið na rihtlic
ƿe ƿrecon ure godas · ac hi ƿrecað hi sylfe
gif hi beoð astyrode ·
Beoð ge gesunde ·202
Þa hét se burh-ealdor [→ burhge (for burge) ealdor] þone bisceop hī to gefeccan ·203
⁊ axode hine sona · hƿylcere eaƿfæstnysse he ƿære ·
sƿylce he cƿæde hƿæðer eart ðu cristen oððe hæðen ·
Se dema hatte demosten · ⁊ he ƿæs deofles biggencga ·206
Þa cƿ̅ se halga ƿer to þam hæðenan de|man ·207
Ic eom soðlice cristen · ⁊ scs̅ petrus me lærde ·208
⁊ he me hider asende to þissere ge-sæligan byrig ·
ðurh þæs hælendes naman eoƿ hæl becume ·
Demosten þa ⁊ƿyrde ðam arƿurðan halgan ·211
Hƿæt sceall hit sƿa lang-sum · efne nu is se tima ·212
ðu forlæte þine ydelnysse ⁊ lac ðā godū geoffrige ·
Appollonaris him ⁊ƿyrde ·214
Ic offrige me sylfne214
for minū gastlicū bearnū þe ic hér gode gestrynde ·
⁊ sƿa hƿá sƿa hine ne gebit to þam heofonlican gode ·
se bið ecelice for-demed on þā ecan fyre ·
⁊ ða ðe on god gelyfað ⁊ mid geleafan beoð gefullode ·
þa habbað þa ecean reste · ⁊ unaƿendendlice ƿelan ·
Hƿæt ða demosten deoflice ƿearð gehát-hyrt ·220
⁊ betæhte þone halgan sumū hundredes ealdre
to healdenne on cƿearterne · oð he hine acƿealde ·
Se hundredes ealdor ƿæs ðam hæðenan bediglod ·223
⁊ ƿæs digellice cristen · ⁊ cƿ̅ to þam bisceope ·
Min fæder ic ðe bidde · ne beo þu sƿa hræd to deaðe ·225
forðan þe us is þin líf nyd-behefe git ·
ac far þe nu digellice þær ðu frið hæbbe ·
oþ ðises folces hatheortnyss hƿæt-hƿega beo gestylled ·
He eode ða nihtes he his life geburge ·229
ac ða hæðenan ƿurdon ƿære his fare
⁊ hine gelæhton · ⁊ hine sƿa lange beoton
oð hi ƿendon he ƿære dead ·
He ƿearð sƿa-þeah gebroht þurh his gebroðra þenunge233
eft to ðam cristenū · ⁊ he anbidode on life
seofon niht fullice · ⁊ hi fægre tihte
to þam ecan life · ⁊ to geleafan georne ·
He cƿ̅ ic secge eoƿ sƿára ehtnysse becumað237
ofer þa cristenan for cristes naman ·
ac æfter | þære ehtnysse bið eft sybb forgifen ·
⁊ ða caseras bugað to cristes geleafan ·
⁊ ælc deofolgild bið adilegod mid ealle ·
sƿa man freolice mot mærsian þone ælmihtigan god
geond ealne middan-eard · ⁊ him lác offrian ·
⁊ se ðe on geleafan þurhƿunað · se leofað á on ecnysse ·
Æfter ðyssere tihtinge · ⁊ oðrū manegum spræcū ·245
geƿát se halga ƿer of ƿorulde to gode ·
mid þam he á ƿunað on þære ecean eadignysse [ecan ƿuldre → ecean eadignysse] ·
⁊ his leorning-cnihtes ledon his lic arƿurðlice
on ane stænene þruh · ⁊ seo stod ƿið þone ƿeall ·
Tƿam læs ðryttig geara he ƿæs heora bisceop250
on manegū ehtnyssum · þam ælmihtigan þeoƿigende ·
⁊ his edlean bið nu ende-leas forðy ·
mid þam ælmihtigan gode · þe on ecnysse rixað · AMEN ·