Evangelium Secundum Mattheum: the Gospel of Saint Matthew in West-Saxon/Chapter 6

CAPUT VI

1. Begȳmað þæt gē ne dōn ēowre rihtwīsnesse beforan mannum þæt gē sīn geherede fram him; elles næbbe gē mēde mid ēowrum Fæder þe on heofenum ys.^[1]

2. Eornustlīce þonne þū þīne ælmessan sylle, ne blāwe man bȳman beforan þē, swā līceteras dōð on gesomnungum and on wīcum þæt hī sīn geārwurþode fram mannum. Sōð ic secge ēow, Hī onfēngon hyra mēde.^[2]

3. Sōþlīce þonne þū þīne ælmessan dō, nyte þīn wynstre hwæt dō þīn swȳþre;^[3]

4. þæt þīn ælmesse sȳ on dīglum, and þīn Fæder hit āgylt þē sē þe gesyhþ on dīglum.^[4]

5. And þonne gē ēow gebiddon, ne bēo gē swylce līceteras; þā lufiað þæt hig gebiddon hī, standende on gesomnungum and [on]^[5] strǣta hyrnum þæt men hig gesēon. Sōþ ic secge ēow, Hig onfēngon hyra mēde.^[6]

6. Ðū sōþlīce, þonne þū ðē gebidde, gang intō þīnum hēdclyfan, and þīnre dura belocenre, bide þīnne Fæder on dīhlum; and þīn Fæder þe gesyhð on dīhlum hyt āgylt þē.^[7]

7. Sōðlīce þonne gē ēow gebiddon, nelle gē sprecan fela, swā swā hǣðene; hig wēnað þæt hī sīn gehȳrede on hyra menigfealdan spǣce.^[8]

8. Nellen gē eornostlīce him geefenlǣcan; sōðlīce ēower Fæder wāt hwæt ēow þearf ys ǣr þām þe gē hyne biddað.^[9]

9. Eornustlīce gebiddað ēow ðus: Fæder ūre þū þe eart on heofonum, Sī þīn nama gehālgod.^[10]

10. Tōbecume þīn rīce. Gewurþe ðīn willa on eorðan swā swā on heofonum.^[11]

11. Ūrne gedæghwāmlīcan hlāf syle ūs tō dæg.^[12]

12. And forgyf ūs ūrne gyltas, swā swā wē forgyfað ūrum gyltendum.

13. And ne gelǣd þū ūs on costnunge, ac ālȳs ūs of yfele. Sōþlīce.^[13]

14. Witodlīce gyf gē forgyfað mannum hyra^[14] synna, þonne forgyfþ ēower sē heofenlīca Fæder ēow ēowre gyltas.^[15]

15. Gyf gē sōðlīce ne forgyfað mannum, nē ēower Fæder ne forgyfð ēow ēowre synna.

Ðys [godspel] gebyrað tō caput ieiunii on wōdnesdæg.

16. Sōðlīce þonne gē fæston, nellon gē wesan swylce lēase līcceteras; hig fornymað hyra ansȳna þæt hig ætēowun mannum fæstende. Sōþlīce ic secge ēow þæt hig onfēngon hyra mēde.^[16]

17. Ðū sōðlīce, þonne ðū fæste, smyra þīn hēafod, and þweah þīne ansȳne;^[17]

18. þæt þū ne sȳ gesewen fram mannum fæstende, ac þīnum Fæder þe ys on dīglum; and þīn Fæder þe gesyhð on dȳglum hit āgylt þē.^[18]

19. Nellen gē goldhordian ēow goldhordas on eorþan, þǣr ōm and moððe hit fornimð, and þǣr ðēofas hit delfað and forstelaþ.^[19]

20. Goldhordiað ēow sōðlīce goldhordas on heofenan, þǣr nāðor ōm nē moþðe hit ne fornimð, and ðār ðēofas hit ne delfað nē ne forstelaþ;^[20]

21. witodlīce þǣr ðīn goldhord is, þǣr is ðīn heorte.^[21]

22. Ðīnes līchaman lēohtfæt is þīn ēage; gyf þīn ēage bið ānfeald, eall þīn līchama bið beorht.^[22]

23. Gif þīn ēage sōþlīce bið mānfull, eall þīn līchama byþ ðȳsterfull. Eornustlīce gyf þæt lēoht þe on ðē is synt þȳstru, hū mycle bēoþ ðā þȳstru!^[23]

Ðys [godspel] sceal on þone syxtēoðan sunnandæg ofer pentecosten.

24. Ne mæg nān man twām hlāfordum þēowian; oððe hē sōðlīce ǣnne hatað and ōðerne lufað, oððe hē bið ānum gehȳrsum and ōðrum ungehȳrsum. Ne magon gē Gode þēowian and woruldwelan.^[24]

25. For þām ic secge ēow þæt gē ne sīn ymbhȳdige ēowre sāwle hwæt gē eton, ne ēowrum līchaman mid hwām gē sȳn ymbscrȳdde. Hū nys sēo sawl sēlre þonne mete, and ēower līchama betera þonne þæt rēaf?^[25]

26. Behealdað heofonan fuglas, for þām þe hig ne sāwað, nē hig ne rīpað, nē hig ne gadriað on berne; and ēower heofonlīca Fæder hig fēt. Hū ne synt gē sēlran þonne hig?^[26]

27. Hwylc ēower mæg sōþlīce geþencean þæt hē geēacnige āne elne tō hys anlīcnesse?^[27]

28. And tō hwī synt gē ymbhȳdige be rēafe? Bescēawiað æcyres lilian, hū hig weaxað; ne swincað hig, nē hig ne spinnað.^[28]

29. Ic secge ēow sōðlīce þæt furðon Salomon on eallum hys wuldre næs oferwrigen swā swā ān of ðyson.^[29]

30. Sōþlīce gyf æcyres wēod, þæt ðe tō dæg is and bið tō morgen on ofen āsend, God [swā] scrȳt, Ēalā gē gehwǣdes gelēafan! þām mycle mā hē scrȳt ēow.^[30]

31. Nellen gē eornustlīce bēon ymbhȳdige, þus cweþende, Hwæt ete wē? oððe, Hwæt drince wē? oððe, Mid hwām bēo wē oferwrogene?^[31]

32. Sōþlīce ealle þās þing þēoda sēceað; witodlīce ēower Fæder wāt þæt gē eallra þyssa þinga beþurfon.^[32]

33. Eornustlīce sēceað ǣrest Godes rīce and hys rihtwīsnesse, and ealle þās þing ēow bēoþ þǣr tō geēacnode.^[33]

34. Ne bēo gē nā hogiende ymb^[34] þā morgenlīcan nēode; sōðlīce sē morgenlīca dæg carað ymb hyne sylfne. Ǣghwylc dæg hæfð genōh on hys āgenum ymbhogan.^[35]

1. A, Begimað; A, ryhtwisnysse; A, wið (for mid).
2. A, Eornestlice; A, ælmyssan; Corp., B, gesomnuncgum, A, gesomnungum; A, gearweorðade; Corp., eow secge (marked for transposition).
3. A, ælmyssan; B, swyre (for swyþre).
4. A, ælmysse; B, dihlum.
5. A, gesamnungum, B gesomnuncgum; Corp., B, om. on, A, on.
6. A, yrnum (for hyrnum); A, heora.
7. A, þænne; A, diglum (twice), B, diglum (second time); A, he hit agilt þe.
8. A, nellon, B, nellen; A, fæla; A, heora; A mænigfealdan spræce.
9. A, nellon.
10. A, Eornostlice; A, þu þe eart (þe supplied above the line); A, B, heofenum.
11. A, to me becume; A, geweorðe; A, B, heofenum.
12. A, dæghwamlican.
13. A, B, gelæde; B, yfle.
14. A, heora.
15. A, forgifeð.
16. Rubric: A, capud, B, caput; A, fæstan, B, fæsten; A, nellan, B, nellen; A liceteras; A, ætywan; A, heora.
17. A þweh.
18. A dyhlum.
19. A, Nellon; A þar (twice); A fornymeð.
20. A, heofenum and þær naðer ne om ne.
21. A þar (twice); Corp., B, gold, A, goldhord.
22. A, lychoman; A, ege (second time).
23. A, byð manful soðlice (changed order); A, Eornostlice; A, synd; A, mycele.
24. A, weoruldwelan.
25. A, ymbe-; A, etan; A, lichaman (second time); A þonne þin reaf.
26. A, heofenfugelas; A gaderiað; A, heofenlica; A, synd.
27. B, geþencean; A, anlycnysse.
28. A, synd; A, æceras; A wexað.
29. A, forþan; A, þyssum.
30. A, B, æceres; A, mergen; Corp. on fen, A, B, on ofen; Corp., god scryt, A, B, god swa scryt; A, mycele.
31. A Nellon; A, eornostlice; B ymhydige; A oferwrigene.
32. A secað; A, ealra þissa.
33. A, Eornostlice; A, secað; A, -nysse; A, þar.
34. A, beon; A, ymbe.
35. A morgenlican dæg; A, ymbe; A, ymbehogan.