Page:Apte - English-Sanskrit Dictionary.pdf/5

This page has been proofread, but needs to be validated.
ACH
5
ADA

दंतवेदना, -v. i. पीड् pass., व्यथ् 1 A. See Pain.

Achieve, v. t. समाप् c., संपद् c., निर्वत् c., See Accomplish. 2 प्राप् 5 P, लभ् 1 A. See Get. -ment, s. निष्पत्ति f., सादनं. 2 पराक्रमः, विक्रमः, अवदातं कर्मचेष्टितं, विक्रांतचरितं.

Acicular, a. तीक्ष्णाग्र, सूच्यग्र.

Acid, s. अम्लः. -a. अमल, शक्त. -ify, v. t. अम्लीकृ 8 U. -ification, s. अम्लीकरणं, -imetre, s. अम्लमापकः. -ity, s. अम्ल-शक्त-ता or -त्वं. -ulate, v. t. अम्लीकृ 8 U. -ulous, a. इषदम्ल.

Aciform, See ‘Acicular.’

Acknowledge, v. t. अभ्युपगम् 1 P, अभ्युप-इ 2 P, प्रतिपद् 4 A, अंगीकृ 8 U, स्वीकृ; ग्रह् 9 P. -ment, s. स्वीकारः, अभ्युपगमः, अंगी-स्वी-कारः, प्रतिपत्ति f. 2 (receipt) अभ्युपगमलेखः-पत्रं, निस्तारलेखः.

Acme, s. परा काष्ठा-कोटि f.

Acoustic, a. श्रुतिविषयक, श्रवणसंबंधिन्. -Acoustics, s. ध्वनिविद्या-शास्रं.

Acquaint. v. t. बुध् c., ज्ञा c. (ज्ञापयति), निविद् c, (with dat.), गृहीतार्थ or परि-गृहीतार्थ a. कृ 8 U; ‘the queen was made a. ed with your immodesty’ भवतोऽविनयमंतरेण परिगृहीतार्था कृता देवी (M. 4), 2 परिचयं कृ. अभ्यस् 4 P. -ance, s. परिज्ञानं; परिचयः, ज्ञानं. 2 मित्रं, परिचितः; ‘old a.’ चिरंतनं मित्रं, चिरपरिचितः, 3 संसर्गः, संस्तवः, -ed, a. परिचित, अभ्यस्त; अभिज्ञ, अभ्यंतर; अनभ्यंतरे आवां मदनगतस्य वृत्तांतस्य (S. 3).

Acquiesce, v. i. अनुमन् 4 A, अनुज्ञा 9 U, संमतिं दृश् c. -ence, s. सं-अनु-मति f.

Acquire, v. t. अर्ज् 1 P, लभ् 1 A, समासद् c., अवाप् 5 P, प्रतिपद् 4 A, अश् 5 A, अधिगम् 1 P. See Get. -ment, -Acqui-sition, s. अर्जनं, प्राप्ति f., लाभः, अधिगमः. 2 गुणः, ज्ञानं.

Acquit, v. t. (पापात्-दोषात्) मुच् c., विमुच् c., विस्तॄ c., शुध् c.; ‘he was a. ted’ स मिर्दोषः कृतः, पापविमुक्तोऽमन्यत; ‘a. oneself’ कर्म निर्वह् c., आचर् 1 P; ‘they a. ted themselves well’ ते स्वकर्म साधु निरवाहयन्-आचरन्, -al, s. मुक्ति-शुद्धि f., मोचनं. -ance, s. निस्तारः, ‘a. of debt’ ऋणनिर्यातनं-परिशोधनं.

Acrid, Acrimonious, a. कटु, उग्र, तीक्ष्ण-अरुंतुद. -Acrimony, s. तटुता, तीक्ष्णता, -Acritude, s. कटुत्वं. 2 वाक्पारुष्यं.

Acrobat, s. कलायनः, सूत्रायणः.

Across, prep. पारं, तीरांतरं, in comp.; ‘a. the ocean’ मागरपारं. 2 व्यत्यस्त a.; ‘with legs a.’ व्यत्यस्तपाद a.; ‘to come a.’ लभ् 1 A, अधिगम् 1 P. See Get.

Act, v. i. वृत् 1 A आर्योऽस्मिन् विनयेन वर्ततां (U. 6), व्यवहृ 1 P, आचर् 1 P, (with loc. of person); अयमाचरत्यविनयं तपस्विन्यासु (S. 1) ‘a. s rudely to-wards’ &c. 2 चेष्ट् 1 A, विधा 3 U, कृ 8 U. 3 स्थानेऽधिकारं कृ. 4 फल् 1 P, गुणं आवह् 1 P; कार्यं कृ; ‘fire a. s like water’ अग्निर्जलायते; स कृष्णायते &c.; ‘a. up to’ अनुवृत् 1 A; अनुरुध् 4 A, सथा 1 P, शासने तिष्ठ भर्तुः (V. 5). -v. t. नद् 10, निरूप् 10, अभिनी 1 P; प्रयुज् 10; oft. by denom.; ‘a. ing the part of Lakshmi’ लक्ष्मीभूमिकायां वर्तमाना (V. 3); नृपायते ‘a. s the king’; ‘a. the part of a dear friend towards your rivals’कुिरु प्रियसखीवृत्तिं सपत्नीजने (S. 4.). -s. कर्मन् n., कृति f, किया, चरितं, चेष्टितं. 2 अंकः. 3 व्यवस्था, विधिः. -ion. s. क्रिया, व्यापारः, चेष्टितं &c.; प्रवृत्ति f.; कारणं. 2 अभियोगः, व्यवबारकार्यं, कार्यं, अर्थः. 3 संग्रामः, युद्धं, See Fight. 4 अंगविक्षेपः, हस्ताद्यभिनयः, ‘in a., thought and speech’ कर्मणा मनसा वाचा, मनोवाक्कायकर्मभिः. -ionable, a. अभियोज्य, व्यवहार्य. -Active, a. उद्योगिन्, कर्मोद्युक्त, अनलस, सोद्योग, सोत्साह, व्यवसायिन्. 2 क्षिप्रकािरिन्, अतंद्र, क्षिप्रकर्मन् 3 व्यायामशील, व्यायामिन्. 4 उत्थानयोग्य, उत्थानयोग्यं वपुः (S. 2); ‘a. voice’ कर्तृवाच्यं. -ity. s. उद्योगिता, व्यवसायः, क्षिप्रकारिता. 2 उत्शाहः. 3 उत्थानयोग्यता. -ly, adv. सोद्यदगं, सोत्साहं, -or, s. कर्तृ m.; कािरिन् m.; कारकः, in comp. 2 नटः, नर्तकः, कुशीलवः, अभिनेतृ m, शैलीषः. -Actress, s. नटी, नर्तकी. -Actual, a. वास्तविक (की f.), तथ्य, सत्य, वास्तव (वी f.), यथार्थ, परमार्थ. -ly, adv. साक्षात्, प्रत्यक्षं. 2 पथार्थतः, परमार्थतः, वस्तुतः, अर्थतः, वस्तुवृत्तेन; ‘what a, took place’ यद्यद् वृत्तं; oft. ex. by एव only.

Actuate, v. t. प्रेर् 10, प्रोत्सह्, c., प्रवृत् c., प्रणुद् 6 P; See Prompt.

Acumen, s. मतिसूक्ष्मता, विदग्धता.

Acute, a. नि-, शित, तीक्ष्ण; ‘a-pain’ दारुण-तीव्र-वेदना. 2 सीक्षममति, विदग्ध. -ly, adv. तीव्रं, तीक्ष्णं. -ness, s. तीक्ष्णता, तेजस् n. 2 विदग्धता; ‘a. of intellect’ कुशाग्रबद्धि f.

Adage, s. सूत्रं, वचनं, वाक्यं, आभाणकः.

Adamant, s. वज्रः-ज्रं. 2 हीरकः, मणिह्, हीरं. -ine, a. वज्रमय (यी f.), वज्र in comp.

Adapt, v. t. युज् 10, संधा 3 U; ‘a. your conduct to circumstances’ यथाकालं व्यतहर, कालानुवर्ती भव; ‘has a. ed a