Page:King Alfred's Old English version of St. Augustine's Soliloquies - Hargrove - 1902.djvu/74

This page has been proofread, but needs to be validated.
10
MAN'S FREE WILL

on oððer wyssan swā þat þā ylcan eft ne cumæð þǣr ðǣr hȳ ēr wēron, eallunga swā swā hy ēr wēron, ac cumað ōðre for hȳ, swā-swā lēaf on trēowum; and æpla, græs, and wyrtan, and trēoweu foraldiað and forsēriað and cumað oððer, grēnu wexað, and gearwað, and rīpað; for þat hȳ eft onginnað sēarian. And swā eall nȳtenu and fugelas swelces ðe nū ys lang æall to ārīmanne. Gē furþum manna lichaman forealdiað, swā-swā ōðre gescæaftas ealdiað;[1] ac swā-swā hȳ ær wurðlicor lybbað þonne trēowu oðþe ōðre nȳtenu, swā hȳ ēac weorðfulicor ārīsað on dōmes dæge, swā þæt nēfre syððan[2] þā līchaman ne geendiað nē ne forealdiað; and þēah se līchama[3] ēr wēre gemolsnod, [gȳt] wæs sēo sāwl[4] simle lybbende, siððan[5] hēo ǣrest gesceapen wes.

And æalle þā gesceaftas þe wē embe sprecað, þæt hēo ūs þince ungeþhwǣre[6] and ungestæðþie, hȳ habbað þēah sumne[7] dǣl gestæþinesse, forþām hȳ sint gebrīdlod[8] mid ðām brīdle Godes beboda.[9] Se God sealde frīdōm manna sāulum,[10] þæt hȳ mōston dōn swā good swā yfel, swæðer[11] hȳ woldon; and gehēt[12] good eadlēan ðām wel dōndum, and yfel þām yfel dōndum.[13] Mid þām Gode ys gegyered se ǣwilm ǣlces gōdes, and þanan ys gegyered and forlǣten ǣlc good tō ūs þāra þe wē habbað;[14] sē ūs gescylt wið ællum yfellum. Nys nāht ofor hyne, ac æalle þing sint under hym, oððe mid hym,

lunaribus; per aunos, veris, aestatis, autumui et hiemis successionibus; per lustra, perfectione cursus solaris; per magnos orbes, recursu in ortus suos siderum, magnam rerum constantiam, quantum sensibilis materia patitur, temporum ordinibus replicationibusque custodit.

Deus cujus legibus in aevo stantibus, motus instabilis rerum mul- tabilium perturbatus esse non sinitur, frenisque circumeuntium saeculorum semper ad similitudinem stabilitatis revocatur: cujus legibus arbitrium animae liberum est, bonisque praemia et malis poenae, fixis per omnia necessitatibus distributae sunt. Deus a quo manant usque ad nos omnia bona, a quo coercentur a nobis omnia mala. Deus supra quem nihil, extra quem nihil, sine quo nihil est. Deus sub quo totum est, in quo

  1. ealdiat.
  2. syððam.
  3. lichaman;
  4. ꝥ wæs seo sawl; Junius reads gyt for MS. .
  5. syððam
  6. ungehwære
  7. þæt sumne.
  8. gebridloð.
  9. bebodu.
  10. seâlum.
  11. wæðer, with a preceding s erased.
  12. gêhêc.
  13. dedum.
  14. habbat.