త
త ta, The thirty-first letter, and six? tenth consonant, in the Telugu alphabet.
తంట, తంటా tanta, tanta, s. Difficulty, trouble. 2. Dispute, contention. 3. Slander, false report. 4. Trick, knavery. 5. Debt.
తండసము tandasamu, s. An instrument for pulling out hair by the root.
తండా tanda, s. A heap of filled sacks* 2. A troop of Brinjaries, or Lumbadies.
తండు tandu, v. a. To collect, to demand. తండలు tandalu, s. Collections.
తండులములు tandt)lamulu, s. plu. Rice.
తండేలు tandelu, s. A tindal, or native officer, in a ship, or vessel.
తండ్రి tandri, s. A father. తండ్రిపైదోడు tandrisaidodu, 5. A father's brother, or sister. పెత్తండ్రి pettandri, 5. A father's elder brother, పినతండ్రి pinatandri, A father's yonger brother.
తంతి tanti, s. The wire, or string, of a musical instrument. తంతివాద్దెము tantivaddemu, Stringed instruments.
తంతు tantu, s. Craft, cunning, subtilty. 2. Device, shift.
తంతెలు tantela, s. plu. The little steps, or bridges, in the handle of the Vina, a sort of guitar.
తంత్రము tantramu, s. Craft, cunning, subtilty. 2. Device, or trick. 3. An intrigue, or plot.
తంత్రి tantri, & vide తంతి tanti. తందర tandara, s. Hesitation. 2. Perplexity, confusion. 3. Trembling.
తంపి tampi, 5. A fire pit, used for; boiling water.
తంబుఱ, తంబుఱా tamburra, tamburra, s. A musical instrument, with five strings, resembling a guitar.
తకరారు takararu, s. Dispute, altercation, quarrel.
తకావీ takavi, s. Taccavy ; advances for cultivation.
తక్క takka, adv. Except.
తక్కు takku, v. n. To remain. 2. To stop, or cease. 3. To refrain from. 4. To give oneVself airs. *. Deficiency, residue. 2. Affected gestures, foppish airs.
తక్కువ, తక్కువు takku va, takkuvu,s. Deficiency, defect. 2. Dearness in price. 3. Inferiority, adj. Deficient, defective. 2. Dear in price, scarce. 3. Mean, inferior, low. ఎక్కువతక్కువ ekkuvatakkuva,More or less.
తక్కెడ takkeda, s. A pair of scales; a balance.
తక్కెడు takkeclu, 5. A weight of two vis.
తక్కెఱ takkerra,a$. Little, trifling.
తక్యా takya, s. A pillow.
తఖ్తు takhtu, s, A throne, or royal seat.
తగడు, తగుడు tagadu, tagudu, s. A thin flat piece of metal ; a plate.
తగరము tagaramu, s. Tin.
తగరు tagaru, s. A ram.
తగాదా tasrada, s. A claim, suit, or dispute.
తగు tagu, v. n. To be becoming, decent, suitable, fit, proper, worthy, or deserving. 2. To fit ; to suit.
తగులము tajlamu, s. Lust. 2. Love.
తగులు tagulu, v. n. To touch, or come in contact with. 2. To be seized? caught, ensnared, or entangled. 3. To be affected with sickness. 4. To be found. 5. To cost. v. a. To touch or hit. 2. To pursue. తగలబడు tagalabadu, To be caught, or ensnared. 2. To burn. తగలబెట్టు tagalabettu, To burn, or set on fire. తగలగట్టు tagalagattu, To tie on.
తగులుబడి tagulubadi, s. Charges, cost.
తగిలించు tagilintsu, v. Gaus. To cause to touch. 2. To stick to, suspend from, or hang upon. 3. To set on fire. 4. To give, or affect, with any disease. పనిలోతగిలించు panilotagilintsu, To employ, in business. దెబ్బలుతగిలించు debbalutagilintsu,To flog or beat.
తగులుకొను tagulukonu, v. Comp. To get one's- self' entangled in. 2. To take fire of itself. సంకెళ్లుతగిలించుకొను sankellutagilintsukonu, To get fettered. రోగముతగిలించుకొను rogamutagilintsnkonu, To get diseased.
తగువు, తగవు taguvu, tagavu, s. A dispute. 2. A Law suit. 3. The presents given by parents to Iheir daughter, on her marriage. తగువరి, తగవరి taguvari, tagavari, A judge • an arbitrator.
తగ్గు taggu, s. Deficiency. 2. Defect. adj. Deficient. 2. Defective. 3. Short, low."*, n. To be degraded; to be abated ; to be humbled, v. a. To put down.
తగ్గించు taggintsu, v. a. To decrease, diminish, abate, or lessen.
తగ్గింపు taggimpu, s. A reduction, or diminution.
తచ్చన tatstsana, s. Craft, cunning, subtilty. 2. Device or trick. 3. Derision ; a joke. తచ్చనలాడు tatstsanaladu, To joke, or deride.
తటస్థమగు, తటస్థించు tatasthaniagu, ta tasthintsu, v. n. To succeed. 2, To approach.
తటస్థుడు tatasthivdu, s. An indifferent man, neither a friend nor a foe.
తటాకము tatakamu, s, A tank, pond, or pool.
తటాలున tataluna, adv. Swiftly? quickly.
తట్ట tatta, s. A small basket. 2. A metal plate.
తట్టి tatti, s. A small metal plate, turned up at the rim, out of which the Hindoos eat their victuals.
తట్టు tattu, s. A bank, or shore- 2. A side, or direction. 3. A pony. 4. Measles, v. a. To beat or knock at a door. 2. To pat. 3. To clap. 4. To touch the heart, or mind. తట్టివేయు tattiveyu, To make a thing fall out of one's hand. తట్టిపోవు tattipovu, To be disappointed. తట్టిముట్టు tattumuttu, Utensils, house- hold stufi*.
తట్టువ tattuva, s. A pony.
తట్రవాడు tatravadu, 5. A gold-smith.
తడ tada, f. Delay. 2. Hesitation, doubt, suspicion, 3. Confusion, embarrassment. తడబడు tadabadu, To be impeded, or obstructed. 2. To be embarrassed. 3. To stutter or falter. 4. To be infirm in walking. తడకట్టు tadakattu, To stop by charms.
తడక tadaka, s. A Tatty, or straw blind ; it is also used as a door to huts, <fec.
తడప tadapa, s. A small piece of any loose fibrous substance, such as hemp, &c. తడయు tadayu, v. n. To loiter, or trifle away.
తడవ tadava, s, A time ; as ఒకతడవ okatadava, Once.
తడవు tadavu, v. a. To look, or search for ; to feel for, or grope: s. Hindrance, delay, loss of time.
తడి tadi, s. A wetting. 2. Damp, -wet. adj. Wet, damp.
తడియు tadiyu, v. n. To be wet; to get wet.
తడుపు tadupu, v. a. To wet. 8. A wetting, ti Wet, damp.
తడిక, తడికె tadika, tadike, 5. vide తడక tadaka.
తడువు taduvn,??. a. vide తడవు tadava.
తణగము, తణగాము t&jiagamu, tanagamu, s. A leathern bag for water, carried on bullocks. తణగామెద్దు tarjagameddu, A bullock which bears water, in a bag of that kind.
తతి tati, s. Proper season, or time.
తతిమ్మా tatimma, s. The remainder.
తత్తడి tattadi, 5. A horse.
తత్తఱము, తత్తఱపాటు tattarramu, tattarpap£tu, s. Perplexity, disturbance, confusion, embarrassment.
తత్తఱపడు-తత్తఱించు-తత్తఱిల్లు, తత్తఱిలు tattarrapaclu-tattarrintsu-tattarrillu, tattarrilu, v n. To be perplexed, disturbed, confused* or embarrassed. 2. To tremble.
తత్వము tatvamti, s. Essential nature; the real nature of the human soul, considered as one and the same with the divine spirit animating the universe.
తథ్యము tathyamu,*. Truth, adj. True.
తదనంతరము tadanantaramu, adv. Afterwards.
తదారభ్య tadarabhya, adv. From that time ; since then.
తద్దయు taddayu,«c//. Exceeding, much, more.
తద్దినము taddinamu, s. The annual ceremony for ancestors, lit. That day, the day.
తద్ధర్మము tadhdharmamu,s.The aorist of the verb.
తద్భవము tadbhavamu, adj. Corrupted from the Sanskrit.
తనకు tanaku, v. n. To shine. 2. To be joined.
తనఖా tanakha, s. An assignment on the revenues.
తనము tanamu.^>ar£. This particle is added to దేశ్యము desyamu, Adjec- tives, and sometimes to దేశ్యముdesyamu, Nouns^ or even occasionally to the relative participles of దేశ్యము desyamu, Verbs, in order to form abstract nouns ; thus మంచితనము manchitanamu, Goodness. పిల్లతనము pillatanamu, Childhood. తెలియనితనము teliyanitanarau, Ignorance. •
తనయుడు tanayudu, s. A son.
తనరు, తనర్చు tanaru, tanartsu, v. n. To shine.
తనర్పు tanarpu, 5. Breadth, width.
తనికీ taniki, s. A revenue term, signifying examination, or compari- son, of an account, &c. ; or the ascertaining it's correctness.
తనియు taniyu, v. n. To be satisfied, or contented. తనుపు tanupu, v. a. To satisfy.
తనివి tanivi, s. Satisfaction, satiety, content.
తన్ను tanna? v. a. To kick. 2. To flog. .t. A kick.
తన్నుకొను tannukonu, v. Comp. To struggle. తన్నులాడు tannuladu, To fight together. తన్నులబడు tannulabadu, To be beaten.
తపనుడు tapanudu, 8. The sun.
తపము, తపస్సు tapamu, tapassu* s. Beligious austerity, penance, or mortification; the practice of mental or personal self-denial.
తపించు, తపియించు tapintsu, tapiyintsQ, v. n. To burn ; to be inflam- ed ; to be hot.
తపేలా tapela,5. A brass pot, in which the Hindoos generally cook their victuals.
తపోధనుడు tapodhanudu, s. A de- votee, an ascetic, one who per- forms religious penance.
తప్ప tappa, adv. The infinitive of తప్పు tappu, q. v. Is often used as an adverb, to denote Except, unless, without ; as ; మీరుతప్ప miru- tappa, Without you. తప్పకాయ tappakaya, Fruit without a heart ; such as a nut without a kernel.
తప్పదాల్చు tappadaltsu, v. n. To pre- tend, to tell lies.
తప్పలు tappalu, s.'phv. Corn of which the ears are empty, from disease, or want of rain.
తప్పితము tappitamu, 5. vide తప్పు tappu,
తప్పు tappu, s. An error, or mistake. 2. A fault. 3. A crime, any thing improper, v. a. To err, or mistake. 2. To miss. 3. To fail in an engagement, or promise. 4, To escape, to elude, adj. Bad, wrong. గుఱితప్పు gurritappu, To miss aim. దారితప్పు daritappu, To miss, or devi- ate from the road. మాటతప్పు m&tatappn, To fail in one's word.
తప్పించు tappintsu, p. Cans. To cause to err, &c. ; to extricate, or save.
తప్పించుకొను tappintsukonu,??. Comp. To save or extricate oneVself. తప్పున tappuna, adv. Quickly, spee- dily.
తప్పెట tappeta, s. A large drum.
తఫావత్తు taphavattu, s. A difference, a disparity.
తఫీరీకు taphiriku, s. An extra assessment, subdivided upon many.
తఫిసీలు taphisilu, s. Detail, anal} T sis.
తబరకా tabaraka, s. A time.
తబుకు tabuku, 5. A salver, or flat plate.
తబేలా tabela, s- A stable.
తబ్బిబ్బు tabbibbu, a$/. Distracted.
తమకము tamakamu, s. Lust. 2. Love.
తమకు, తముకు tamaku, tamuku, v. n. To hesitate. 2. To recede from a promise, purpose, bargain, &c. 3. To be in a hurry, to be precipitate.
తమగము tamagamu, 5. A raised open building, with a high canopy, ge- nerally termed a mantapnm.
తమటము tama'amu, s. A large drum.
తమరు tamarn, pro. One of the phirals of తాను tanu, q. v.
తమలపాకు tamalapaku, s. The beetle leaf. తమలము tamalamu, The beetle and nut together.
తమాను tamanu, s. Long drawers, or trousers, such as are worn by peons
తమాము tamamu, s. The. whole.
తమాయించు tamayintsu, v. n. To recover one's-self ir/rai falling.
తమాషా tamasha, s. A. show, or spectacle.
తమి tami, s. Love. 2. Lust.
తమిదెలు tamidelu, s. _pfo&. The grain usually termed Natchenny. Cyno- surus coracanus.
తమిరె tamire, s. A nail fixed in the middle part of a yoke.
తముకు tamuku, s. A dram. 2. A tambourine.
తమ్మ tamma. s. Beetle leaf, and nuts, which have been chewed. తమ్మకఱ tammakarra, The red stain of them.
తమ్మటము tammatamu, s. A largedrum.
తమ్మతసుకు-తమ్మపడిగ, తమ్మపడిగము tammatasuku-tammapadiga, tammapa digamu, s. A spitting pot.
తమ్మి tammi, 5. The lotus. తమ్మికంటి tammikanti, lit. Lotns-e} ? ed. Vishnu. తమ్మికేలు tammikel 11, ^t Lotus-hands. This is a complimentary mode of mentioning the hands,
తమ్ముడు tammudu, S. A younger brother,
తమ్మె tamme, 5. The lobe of the ear. 2. That part of the rope round a bullock's neck which fastens it. తయారు tayaru, adj. Beady, s. Readi- | Begs.
తయినాతీ tavinatf.^. Attendance upon another.
తరంగము, తరగ tarangamu, taraga, s. A wave, or surge.
తరకసము, తరకసా tarakasamu, tarakasa, s. A quiver.
తరగతిగుండ్లు taragatigundlu, s. j»&i. A kind of neck ornament.
తరణము taranamu, s. A raft. 2. Grossing, or passing over.
తరణము, తరుణము taranamu, taruua- mu, 5. Opportunity.
తరతర taratara, s. Beginning, com- mencement.
తరతరంబు tarataranibu, adv. Day-by-day.
తరతరలాడు tarataraladn,^ n. To fear, or be afraid.
తరద్దూదు taraddudu, s. A revenue term, signifying active exertion, or contrivance ; especially to promote cultivation ; and thence applied sometimes to denote cultivation itself.
తరపు tarapu, s. A side. adv. Towards.
తరము taramu, s. A class, or sort. 2. j A generation. 3. A number of persons, or animals, adj. Equal. 2. Possible. తరగతి taragati, Classification, rank, order. తరబడిలెక్కలు tarabadilekkalu, The accounts of classification. తరాతరముగా-అనుభవించు tarataramug-aanubhavintsu, To possess, or enjoy, by uninterrupted, hereditary succession. తరాతరము తెలిసిమాట్లాడు tarataramutelisimatladu, To speak according to the rank of the person addressed.
తరలు taralu, v. n. To move, or pro- ceed. 2. To set out.
తరవాణి taravani, s. Sour gruel.
తరవాయి taravayi, s. A time.
తరవారి taravari, s. A Sword.
తరహా taraha, s. A sort, or kind. 2. Manner, fashion.
తరాజు, తరాసు taradzu, tarasa, s. vide తక్కెడ takkeda,
తరి tari, s. Butter, adj. Churning. తరికంబము tarikambamu, vide చల్లరాడు. తరిగలావు tsallaradu. tarigalavu, A cow whose milk is rich in butter. తరిగోల tarigola, A churning stick.
తరించు, తరియించు tarintsn, tariyintsu, v. n. To cross, or get over. 2- To get through. 3, To obtain salvation, by crossing all the Hindoo hells.
తరిగొఱ్ఱకూర tarigorrrakura, s. A sort of pot-herb. తరిటీ tariti, s. A large sack, which joins the two loads placed on each side of a bullock.
తరితీపు taritipu, 5. Affection ; love.
తరిపిదూడ taripiduda, s. A calf one year old.
తరుచు tarutsu, z>. a. To churn. 2. To search, examine, or investigate. తరిచిచూచు tarichitsiits'u, To consider thoroughly.
తరుణము tarunama, adj. Young, juvenile. 2. New, fresh, novel.
తరుపు tarupu,s.A calf, one year old. 2. An artificial diamond.
తరువాత taruvata, adv. Afterwards? after. తరువాతి taruvati, adj. Next,; the following.
తరువు taruvu, s. Dunning. తరువుచేయు taruvucheyu, To dun.
తర్కము tarkamu, s. Doubt. 2. Dis- putation, discussion, reasoning. 3. Supplying an ellipsis. 4. The science of logic. తర్కించు tarkintsu, v. a. To argue, or declaim. 2. To reflect, or be in contemplation.
తర్జుమా tariuma, 5. A translation, or interpretation.
తర్లు tarlu, v. n. vide తరలు taralu.
తఱకలు tarrakalu, s. plu, vide తప్పులు tappalu.
తఱమిడు tarramidu, v. a. To whirl round.
తఱము, తఱుము tarrama,tarrumu, v. a- To pursue. 2. To turn, or form by the lathe.
తఱయు, తఱియు tarrayu, tarriyu, v. n. To enter. తఱియజొచ్చు tarriyadzo- tstsu, To intrude or enter in ; to engage in.
తఱలు tarralu, v. n. To set out, or start, for a place ; to proceed. 2. To be afraid.
తఱి tarri, s. A time, or season.
తఱిగొల్పు tarrigolpu, v. a. To excite, or incite.
తఱిమెనబెట్టు tarrimenabettu, v. a. To turn, or form by the v lathe.
తఱుగు, తఱగు tarrugu, tarragu, s. Bro- kerage. 2. The deduction from all payments, termed in India custom. 3. Wastage, deficiency.
తఱుగు, తఱగు tarrugu, tarragu, v. a. To cut. v. n. To become less ; to waste. తఱుగరి, తఱగరి tarrugari, tarragari, s. A broker.
తఱుచు tarrufcsn, adj. Close, thick. 2. Frequent, often.
తఱులు tarrulu, 5. plu. Wrinkles.
తఱ్ఱ, తఱ్ఱు tarrra, tarrru, s. A low, or mean person. తల, తలకాయ tala, talakaya, s. The head. తలంటు talantu, 5. Anointing the head. v. a. To anoint the head. తలకిందు talakindu, s.Disorder. adv. Topsyturvy. తలగొట్లమారి talagotlamari, An insolent or wicked person, inclined to beat every one. తలబిరుసు talabirusu, s. Stubborn- ness, pride, adj. Stubborn. తలవాకిలి talavakili. The principal door, or entrance, to a house.
తలవంపులు talavampuln, s. plu. Disgrace, lit. Bendings of the head. తలతిప్పడము talatippadamu, Giddiness, swimming in the head.
తలపడు talapadu, v. n. To begin. 2. To appear for the first time in the season. 3. To meet together, in battle. తలపాగా talapaga, A turband.
తలదన్ను taladannu, v. «. To excel. తలపెట్టు talapettu,To endeavour, or try.
తలబీకరకాయ talabikarakaya, adj. Perplexing, intricate. తలవరస talavarasa, The pavement.
తలపోయు talapoyu, v. a. To examine one measure of capacity with another. 2. To soliloquize ; to reflect.
తలకట్టు, తలగట్టు talakattu,talagattu, s. An excellent berson. 2. The name of the connected vowel. * ■».
తలకడచు, తలమిగులు talakadatsu, talamigulu, v. n. To push before another.
తలకు talaku, v. n. To fear, or be afraid,
తలకొని talakoni, gc£u. Excessively, much.
తలగు talagu, 5. A cord to tie cattle.
తలగు talagu, v. n. To move, or remove. 2. To lose.
తలచు-తలుచు, తల్చు talatsu-talutsu, taItsu, v. a. To think, or reflect, 2. To imagine. 3. To intend. 4. To invoke.
తలపించు talapintsu, v. Caws. To cause to think, &c.
తలపు talapa, s. Thought, g. Intention.
తలబు talabu, 5. Pay, wages.
తలబ్రాలు talabralu, s. The throwing of rice over the head of the bride and bridegroom, as an auspicious ceremony, during that of marri- age. 2. The rice itself thus used.
తలరు talaru, v. n. To be agreeable, or pleasant.
తలవరి talavari? s. vide తలారి talari. తలా tala, part. Each ; perhead, as వాండ్లకుతలాపదివరహాలుయియ్యి vandlaku talapadivarahaluyiyyi, Give ten pagodas to each of them, or ten pagodas per head.
తలారి talari, s. A village watchman.
తలికి taliki, adv. Before, previously.
తలిరు taliru, s. A sprout, or shoot. తలిరుబోడి, తలిరుబోణి talirubodi, taliruboni, A young female.
తలిర్చు talirtsn, v. n. To sprout, or shoot forth.
తలుపు talupu, s. A door. తలుపు-తీయు, తలుపుతెరుచు talupu-tfyu, talupu- terutsu, To open the door. తలుపు-వేయు, తలుపుమూయు talupn-veyu, talupumuyu, To shut the door.
తల్లడపడు-తల్లడించు-తల్లడిల్లు-తల్లపడు, తల్లడకుడుచు talladapadu-talladintsu- talladillu, tallapadu, talladakudutsii, v. n. To be perplexed, or vexed.
తల్లి talli, 5. A mother. తల్లిదండ్రులు tallidandrulu, Parents. పినతల్లి pi- natalli, A mother's younger sister. 2. The wife of a father's younger brother. పెత్తల్లి pettalli, A mother's elder sister. 2. The wife of a father's elder brother. మారుదల్లి, సవిత్తల్లి marudalli, savittalli, A step mother.
తళతళ talatala, s. vide తళుకు taluku.
తళిగ, తళియ taliga, taliya, 5. A vessel in which boiled rice is measured in Hindoo temples. % vide కంచము kantsamu.
తళుకు taluku, 5. Glitter, lustre, flashing, shining. తళుకొత్తు, తళుకుమను talukottu, talukumann, To glitter, gleam, flash, or shine.
తళ్లు tallu, 5. War. 2. Incursion, invasion.
తవరము tavaramu, 6*. vide తగరము tagaramu.
తవాయి tavayi, s. War.
తవుడు tavudu, s. Bran. v. e&. To search, or feel for ; to grope, vide తడవు tadavu.
తవులు tavulu, v. n. vide తగులు tagulu.
తవ్వ tavva, s. A measure of capacit} r , equal to half a manika.
తవ్వు tavvu, v. a. To dig.
తవ్వించు tavvintsu, v. Cans. To cause to dig. తవ్వుగోల tavvugola, An in- strument for digging holes in the ground.
తవ్వాటము tavvatamu, s. Digging.
తసుకు tasuku, s. Trick, wile ; deceitful promises. తస్కరుడు taskarudu, s. A thief, robber. తస్కరించు taskarintsu, v. a. To steal.
తహతహ tahataha, s. Distress, fatigue.
తహసీలుదారుడు tahasiludarudu, v. A Tahsildar, Or native collector, of revenue.
తక్షణము takshanamu, adv. Instantly, this instant. It is properly written తత్క్షణము tatkshanamu.