ము
ము mu, adj. Numeral. Three. This is a contraction of. మూడు mudu, three q. v. , and is used in composition only, being prefixed to the word with which it is joined, which then doubles the first consonant •, thus, మూడు mudu, And జగము jagamu, The world, make ముజ్జగములు mujjagamulu,The three worlds. ముచ్చవలము mutstsavalamu, Three eighths of a pagoda,&c.
ముంగర mungara, s. A nose ring, worn by Indian women.
ముంగల mungala, adv. In front, opposite. ముంగలి mungali, adj, Opsite, fronting.
ముంగాముచీరె mungamuchire, s. A particular kind of silken female garment.
ముంగామురుగులు mungamurugulu, s. plu. A kind of golden bracelets.
ముంగి, ముంగిస mungi, mungisa,s.The mungoose. Viverra, ichneumon.
ముంగిలి mungili, s. Making in the inflex.sing. ముంగిటి mungiti, And in the nom, plu. ముంగిళ్లు mungilln, The court yard, enclosed within a native house.
ముంగుఱులు mungurrulu, s. plu. Curls, or ringlets, of hair.
ముంగోపి mungopi, adj. Hot-headed, or hasty.
ముంచికొను, ముంచుకొను munchikonu, muntsukonu, v. a. To surround. 2. To cover, as applied to heaps of insects, flies, &c. Collecting upon any thino 3. To take out, or draw up, any liquid. 4. To dip, as a pen in ink, &c.
ముంచు muntsu, v. a. To dip, immerse, or sink under any liquid. Figuratively, to ruin ; to vex, or annoy.
ముంజూరు mundzuru, s. The eaves of a house.
ముంజె munje, s. The unripe kernel of the palmyra fruit, so long as it is soft, and edible.
ముంజెయ్యి munjeyyi, s. The wrist.
ముండ munda, s. A widow. 2. A whore. ముండమోయు mundamoyu, To become a widow. 2. To be ruined. ముండమోయించు mundamoyintsu, To make any married female a widow. 2. To ruin. ముండమోపి mundam6pi,s. A widow.
ముంత munta, s. A small earthen pot, or pitcher. 2, vide మాన mana. ముంతమామిడి mutamamidi, s. The cu- slioo nut tree. Anacardium occidentale.
ముందఱ mundarra, s- Making in the inflex. Sing. ముందఱి, ముందటి mundarri, mundati, The front. 2. Former or past time. 3. Futurity, adv. Before, in front. 2. First, in the first instance. 3. Formerly, previously. 4. Hereafter, in future.
ముందఱి, ముందటి mundarri, mundati, adj. Fronting, opposite. 2. Former, previous, past. 3. Future. As this word implies both past and future time, it's precise meaning is to be found by reference to the context, and chiefly to the tense of the verb. ముందఱికివచ్చు mundarrikivatstsu, lit. To come in front. To be promoted.
ముందు mundu, s. adv. And. adj. vide ముందఱ mundarra. ముందువెనక munduvenaka, Fore and aft ; forwards and backwards ; past and future.
ముక్క mukka, s. A piece, portion, fragment, or part.
ముక్కంటి mukkanti, s. A name of Siva ; as having three eyes.
ముక్కర mukkara, s. A nose ring, or ornament, worn by Indian females..
ముక్కాకలదీఱు mukkakaladirru,i n. To be clever, or experienced, lit. To be thrice heated.
ముక్కాలు mukkalu, s. Three quarters of any whole.
ముక్కిటి mukkiti, adj. Noseless; wanting the nose.
ముక్కిడి mukkidi, 5. An epidemic disease, adj. vide ముక్కుటి mukkiti.
ముక్కు mukku, s. The nose, bill, or beak. 2. The end, or point, v. a. To strain in easing nature, v. n- To become spoiled, or damaged. ముక్కుకుట్టు mukkukuttu, To perforate the nose. ముక్కుచీదు mukkuehiclii, To blow the nose. ముక్కుదూలము mnkkudiilamu, The bridge of the nose. ముక్కురంథ్రాలు mukkurandhralu, The nostrils. ముక్కుపొడి mukknpodi, Snuff. చనుముక్కు tsannmukku, The nipple of a female's breast.
ముక్కుటపుపంచె mukkutapupanche, s. A peculiar kind of silken garment.
ముక్కులు mukknlu, s. plu.Yevy small broken rice.
ముక్కుస mukkusa, s. A measure of capacity, equal to three fourths of the Toom, the largest Telugu measure of capacity.
ముక్తసరి muktasari, adj. Abbreviated, abridged, brief.
ముక్తి mukti, s. Final beatitude, the delivery of the soul from the body, and exemption from further transmigration ; the absorption of the emancipated spirit into it's great primary source ; identification with God.
ముఖమాల్ mukhamal, s. Velvet.
ముఖము mukhamu, s. The month. 2. The face, or countenance. 3. The entrance to a house. 4. Commencement. 5. A means, an expedient.
ముఖాంతరము, ముఖాంతరముగా Mivniukhan- taramu, mukhantaramuga, adv. By means of, through.
ముఖాబిళా mukabila, s. Comparison, collation, confronting.
ముఖ్యము mukhyauiu, adj. Chief, primary, principal. 2. Urgent.
ముగము mugamu, s. The face.
ముగియు mugiyn, v. n. To be finished, ended, or terminated. ముగించు magintsu. v t a. To finish, end, or terminate. ముగింపు mugimpu, s. End, conclusion.
ముగురు, ముగ్గురు muguru, mugguru, numeral. Three persons. This is the masc. And fern. Form of మూడు mudu, Three q. v.
ముగ్గు muggu^s. Flour, or powder, of any kind, used by Hindoos in ornamenting the floor of the house. v. n. To ripen. 2. To be spoilt, or damaged.
ముగ్ధ, ముగుద mugdha, muguda, s. A stupid, ignorant, foolish, or simple female.
ముచ్చట mutstsata, s. Conversation, conference, discourse. 2.An expression. 3. A circumstance. 4. Beauty. 5- Childish play. adj. Beautiful, elegant, handsome, fair. ముచ్చటపడు mutstsatapadu, To feel a strong inclination, or desire, for any thing.
ముచ్చిఱితనము muchchirritanamu, s. Perturbation, sorrow, grief.
ముచ్చిలికా muchchilika', s. A penal agreement in writing.
ముచ్చిలిగుంట muchchiligunta, s. The back of the neck.
ముచ్చిలు, ముచ్చిలించు muchchilu, muchchilintsu, v. a. To steal.
ముచ్చు mutstsu, s. A thief, or robber, adj. Deceitful.
ముచ్చె muchche, adj. Of or belonging to the Muchi caste, who are generally painters, trunk-makers, saddle-makers, paper cutters, &c. s. Generally used in the plural, ముచ్చెలు muchchelu, Shoes. ముచ్చెవాడు muchchevadu, s. A muchiman. ముచ్చెబంగారు muchchebangaru, Gold-beaters leaf.
ముజరా mudzara, s. Kemission, deduction. 2. A visit. ముటాలు mutalu, s. Lumps of dried dung-, used for fuel.
ముట్టడి muttadi, s. A siege, or blockade. 2. Surrounding, environing, encompassing. ముట్టడివేయు .murtadiveyu. To besiege.
ముట్టి కాళ్లు వేసుకొను inuuikalluvesukontti *. «• To kneel down.
ముట్టు muttu, v. q. To touch. 2. To arrive at, to reach. 3. To bite as applied to snakes only. v. n. To be received : obtained, or paid. s. The menses, adj. Menstraous.
ముట్టవు mufc-avu, v. n- 1 o be menstruous. ముట్లచవిక mutiatsavika, A room separate from the house, to which females retire when menstraous
ముట్టించు rnuttintsu,». Cans. To cause to touch. 2. To cause to arrive, or reach ; to deliver, v. a. To give ; to pay. 2. To kindle, or light.
ముట్టుకొను muttukoniij v. Comv. To ; touch,
కొరముట్టు, పనిముట్టు koramuttu, panimuttu, 5. Tools, implements, materials.
ముట్టె matte, 5. The beak, or bill, of birds. 2. '1 he snout of the hog. 3. The kernel of a nut ; a fruit stone.
ముడతలు mudatahi, s. plu. Wrinkles. 2. Knots in spinning, or twisting. 3. Crumpling of paper, kc.
ముడి, ముడియ Wiudi? mucliva, s. A Knot. ముడికాళ్ల mudikalia, adj. Knock-kneed ; having the knees touching each othe r. ముడియవిడుపు mudiyavidupu, s. lit. A knotopener. A pick pocket. ముడివడు mudivadu, v. n- To be tied in a knot. 2. To succeed. బొమలుముడిపెట్టు 1bfe» boraalumudipettu, To knit the eye-brows.
ముడిజొన్నలు mudijonnalu, 5. jpZw. The great millet, or Holcus saccharatus, in it's husk.
ముడిబట్ట mudibatta, s. A plain cloth, without any border.
ముడుగు mudugu, v. n. vide ముణుగు milnugu.
ముడుచు mudutsu, v. a. To tie up in a knot, or bundle. 2. To dress or ornament one's-self, with flowers. ?;. To bend, as applied to any member of the body. ముడుచుకొను mudutsukoirmr- Camp. To tie in a bundle, or knot, for one's own use. 2. To dress one's-self with flowers. 3. To bend one's own limbs. 4. To shrink, shrive!, or close up.
ముడుపు, ముడ్పు mudupu. muclpu. §. A bundle of money, jewels, &c 2. Ornamenting one's-self with flOV-
ముడుసు ttiudlisu, S. A hone. ముడేకము mudekamu, s. A coin, of the value often cash.
ముడ్డి mudcli, s. The buttock. 2. The anus. ముడ్డిపూస muddipusa, s. The end, or last joint of the back bone.
ముణకరాములు munakaramulu, s. plu. Trouble, annoyance.
ముణుగు munugu, v. n. To sink. 2. To be drowned. 3. To dive. ముణుగుకొను munugukomi, v. Comp. To lie bent up, with in a narrow space. వాడుఅప్పులతోముణిగినాడు vaduappulatomuniginadu, lit. He is sank by debt. He is over head and ears in debt. ముణిగించు munigintsu, v. a. To immerse, or cause to sink ; to drown another.
ముణుచు muntitsa, v. a. vide ముడుచు mudutsu.
ముతసద్దీ mutasaddf > s. A writer, accountant, or clerk.
ముతుక, ముతక mutuka, mutaka, adj* Coarse. 2- Opprobrious, abusive.
ముత్తవ, ముత్తవతల్లి muttava, muttavatalli, 5. A grand mother. &. A great grand mother. 3. An old woman. The first word only is used in this last sense.
ముత్తాత muttata* s. A great grand lather.
ముత్తికె muttike, §. p'wte ముట్టడి muttadi.
ముత్తిరాచవాండ్లు, ముత్తిరాజులు muttiratsavandlu, muttiradzulti, s. phi. The caste ol Muterazus, one of the Telugu subdivisions of the Sudras.
ముత్తెము-ముత్తియము, ముత్యము muttemu muttjyamn, mutyamn, s. A pearl. ముత్తెపుచిప్ప muttepuchippa, A pearl oyster shell ; mother of pearl.
ముత్తైద, ముత్తైదువ muttaida, muttaiduva, s. A woman whose husband is alive.
ముత్తోవు muttovu, s. Saras wati, the patroness of learning. % A grand mother.
ముది mndi, adj. Old, ancient. ముదితనము, ముదిమి muditanamu, mudimi, s. Age, decrepitude. ముదియు niudiyu, 0. w. To grow old. ముదుకడు mndukadu, s. An old man. ముదుక mnduka, 5. An old person.
ముదుగు mudugu, s. Coarseness. 2. Opprobrious or abusive language. adj. Coarse. 2. Opprobrious' abusive.
ముదురు muduru, v. n. To be mature ; to arrive at the period of full growth, or maturity. 2. To increase, s. Maturity ; full growth, or age. adj. Matare ; fully grown. 2. Old, relatively only with others. ముదురక్షరములు mnduraksharamulu Matured or settled hand writing:* ముదుసరి, ముదుసలి mudusari, mudusali, s. An old person, adj. Old. ^ide ముసలి musali. ముదుసలితనము mudusalitanamu, s. Old age.
ముద్ద, ముద్దరాలు mndda, niuddaralu, s. vide ముగ్ధ niu2;dha.
ముద్ద mndda, s. A lump, an unshapen mass. ముద్దకవ్వము muddakavvamu, A peculiar churning staff, .with a lump of wood at the point. ముద్దపప్పు muddapappu, A sort of pease pudding, lit. A lamp, or mass, of split pulse.
ముద్దకమ్మరవాండ్లు muddakammaravandlu, s. p^w. The caste, collectively, who smelt iron.
ముద్దకొలిమి muddakolimi, s % A forge for smelting n*on.
ముద్దాయి, ముద్దాయిదారు muddayi, muddayidaru, s. A defendant at law. The term దాయి dayi, is used to denote a plaintiff • and this word, which also in the original has the same signification, in Telugu is used to denote the defendant.
ముద్ది muddi, s. Calamity, misfortune. 2. Peril, danger.
ముద్దియ muddiya, s. A woman.
ముద్దు muddu, 5. A kiss. 2. Affection or kindness, especially towards children. 3. Joy. adj. Dear, affectionate, kind. 2. Handsome* delicate, 3. Joyful. ముద్దుటుంగరము muddtitungaramu, s. A ring, worn for ornament, on the little finger.
ముద్దుపెట్టుకొను, ముద్దాడు muddupetfukonn, muddadu, 2?. a. To kiss. ముద్దిచ్చు, ముద్దుపెట్టు mudditstsu, muddupettu, To give a kiss. ముద్దువచ్చు mudduvatstsu, v. n. To be delighted. 2. To he handsome ; as వాణ్నిచూస్తే నాకుముద్దువస్తుంది vannitsuste nakumudduvastundi, When I see him, I am quite delighted. వాడుముద్దువస్తాడు vadurnudduvastadu, He is verv handsome. ముద్దులుమూటగట్టు muddulumuta gattu, To be exceedingly beautiful, lit To tie a load of kisses.
ముద్దుడు muddudu, s. An idiot.
ముద్దులగుమ్మ muddulagumma, s. A woman; as if a string of kisses.
ముద్ర mudra, s. A seal, or signet. 2 The impression of a seal; a stamp, or print. ముద్రించు, ముద్రవేయు mudrintsu, lmidravcvu, To seal.
ముద్ర-పలక, కోల mudra-palaka, kola, » A wooden stamp, for sealing heaps of corn, <fec ముద్రమనిషి mudramanishi, 5. A person who seals heaps of corn, <fec.
ముద్రకర్త mudrakarta, 5. A man entrusted by a Guru, or other priest, with his seal, and deputed by him to settle disputes of caste, &c.ముద్రతీసివేయు mudratisiveyu.To unseal ; to open a seal. ముద్రిక mudrika, s. A ring' on which characters are engraved.
మునక munaka, s. An immersion, or plunge.
ముని muni, s. A holy sage, or saint; a pious and learned person, endowed with more or less of the divine nature.
ముని muni, s. The end, or point. 2. The beginning, or commencement, మునిపల్లు munipalhi, The point of the tooth. మునిమాపు munimapu, The commencement of the evening. మునికోల munikola, s. A goad.
మునిమనమడు munimanamadu, s. A great grand son. 2. The male of the fourth generation, in lineal descent.
మునిమనమరాలు munimanamaralu, s. A great grand daughter. 2. The female of the fourth generation, in lineal descent.
మునియేడు muniyedu, s. The year before last.
మునిషీ munishf, A muushi, or teacher of any language.
మును munu, aclj, Former, adv. Formerly. In this last sense, it is sometimes written మున్ను munna.
మునుకొని munukoni, ado. Before, in front, first. 2. In former times, previously.
మునుగు munugu, v. n. vide ముణుగు munngu.
మునుపటి munupati, adj. Former.
మునుపు munupu, s. Making in the inflex. Sing. మునుపటి munupati' Former times- acfo. Formerly, before.
మునుము munumu, s. A field of grain, of which part has been cut. 2. The front, or van, of an army. 3. Auy thing opposite.
మున్నీరు munnfru, 5. Making in the inflex. Sing. మున్నీటి munnlti, The sea. మున్నీటియగ్గి munnitiyaggi, Submarine fire ; a being consisting of flame, but with a mare's head, sprung from the thighs of Oorva, and received by the Ocean.
మున్నూఱు munnurru, a Numeral adj. & sub. Making in the inflex. Sing. మున్నూటికి munnutiki, Three hundred.
ముప్పది muppadi, adj. Thirty.
ముప్పాతిక inuppatika,5. A three quarter part of any whole.
ముప్పావు muppavu, s. Three quarters of the coin termed a pagoda, or of the weight or measure termed a seer.
ముప్పిరి muppiri, s. Three twists, adj. Thrice twisted.
ముప్పు niuppu, s - Old ago. 2, Deceit, fraud. 3. Misfortune, ముప్పై, ముప్ఫై muppai, muppliai, numeral. Thirty.
ముబ్బడి, ముమ్మడి mubbacU,mummadi, *'. Three fold. adj. Treble. ముమ్మడించు mummadintsu, To multiply by three.
ముమ్మనమడు mummanamadu, s. vide మునిమనమడు munimanamadu.
ముమ్మరము mummararau, s. Vehemence, excess, violence ; especially of pain, or disease, the elements, the sea &c. ముమ్మరించు raummarintsu, To grow vehement, excessive, or violent; especially as applied to disease or pain.
ముమ్మాఱు mummarra, s. Making in the inflex. Sing. ముమ్మాటి mummati, Three times, adv. Thrice.
ముమ్మొనవాలు mummonavala, s. lit. An instrument with three points. A Trident.
ముయ్యు muyyu, v. a. vide మూయు miiyu.
మురమురలాడు muramnraladu, v. n. To evince anger.
మురికి muriki, 5. Filth, dirt, nastiness. adj. Dirty, soiled, unclean.
మురిపెము, మురుపు muripemu,murupu, s. Exultation, joy, gladness. మురియు muriyu, e. n. To exult, or rejoice. 2. To evince a strong desire.
మురుగు murugu, v- n- To putrify ; to become rotten, or putrid, s. A bracelet. 2. An ornament worn on the tip of the ear.
మురువు muruvu,5. Beauty. arf/. Beautiful.
ముఱిముఱి murrimurri adj. Very little, inconsiderable; as, ముఱిముఱి చీకటి murrimurri chikati, Inconsiderable darkness.
ముఱు murru, s. A piece, or bit. ముఱియు murriyu,?.a. To cut into pieces, or bits.
ముఱ్ఱు, ముఱ్ఱుబాలు murru, murrubalu> s. Milk for the first seven clays after birth.
ములికి, ముల్కి muliki, mulki, s. An arrow. 2. The point of an arrow.
ముల్లు, ములు mullu, mulu, s. Making intheinflex. Sing. ముంటి munti, And in the nora. plu ముండ్లు mundlu,A thorn. 2. A spur. adj. Thorny, prickly.
ములుకోల rnulukola, s. A goad. ముండ్లపంది mundlapandi, The porcupine. ముల్లు-గుచ్చుకొను, నాటు mullugutstsukonu, natu, A thorn to pierce, or prick.
ముల్లె mulle, 5. A bag, or bundle, of money, or jewels. 2. Property in general.
మువ్వకోడె muvvakocle, s. A bullock in training. మువ్వలు muvvalu, s. phi* A kind of foot ornament.
మువ్వురు muvvuru, numeral, vide ముగురు moguru.
ముష్కరము muslikaramu, adj. Obstinate, stubborn, s. Obstinacy.
ముష్టి mushti, 5. The fist, the clenched hand. 2. The hilt, or handle, of a sword. 3. A handful of grain given as alms. ముష్టిచణుడు mushti. chanudu, A wrestler, boxer,
ముసరు, ముసురు musaru, musuru, v. a- To collect, or gather, in a crowd; to settle upon any object, as flies, or insects ; to surround.
ముసలము rnusalamuys. A pestle, particularly a wooden one, used in cleaning rice.
ముసలి musali, s. An old person, adj. Old, aged. ముసలితనము musalitanamu, Old age.
ముసుకు, ముసుగు musuku, musugu, s* A veil. 2. A cover of cloth. ముసుగుపడు musugupadu, v. n. To be veiled or covered.
ముసురు musuru, s. A constant or continued rain. v. «. vide ముసరు musaru.
ముస్తాజరు mnstadzaru, s. A renter, or farmer.
ముస్తాదు mnstadu,a$. Prepared, ready.
ముహూర్తము rnuhurtamu, s. A division of time, the thirtieth part of the day and night. Or an hoar of forty-eight minutes. 2. A period selected, and fixed, for any important ceremony ; as for a marriage, &c.