x kl̅. decembr: passio sanctae cecilie virginis.
Iv on ealdvm dagvm ƿæs svm æðele mæden001
cecilia gehaten frā cild-hade cristen
on romana rice þa þa seo reðe ehtnys stód
on þæra casera dagum þe cristes ne gymdon ·
Þeos halige fæmne hæfde on hire breoste005
sƿa micele lufe to þā ecan life ·
heo dæges ⁊ nihtes embe drihtnes godspel ·
⁊ embe godes lare mid geleafan smeade ·
⁊ on singalū gebedum hi sylfe gebysgode ·
Heo ƿearð sƿa-þeah beƿeddad sƿa sƿa hit ƿoldon hire frynd ·010
anū æþelan cnihte · se næs cristen þa git
ualerian᷒ gehaten · sé is nú halig sanct ·
Hƿæt ða cecilia hi sylfe gescrydde013
mid hæran to líce · ⁊ gelome fæste
biddende mid ƿope · heo ƿurde gescyld
ƿið ælce geƿē|mednysse oððe ƿeres gemanan ·
Heo clypode to halgum ⁊ to heah-englū017
biddende heora fultumes to þā heofon-lican gode ·
heo on clænnysse criste moste þeoƿian ·
Hit geƿearð sƿa-þeah se ƿurðfulla cniht020
þa brydlác geforþode · ⁊ gefette mæden
mid ƿoruldlicū ƿurðmynte sƿa sƿa heora gebyrde ƿæron ·
Þa betƿux þam sangū · ⁊ þam singalū dreamum023
sang cecilia symle þus gode ·
Fiat cor meum et corpus meum immaculatū ut Non confundar ·025
Beo min heorte ⁊ min lichama þurh god ungeƿemmed026
ic ne beo gescynd · ⁊ sang symle sƿa ·
Hi ƿurdon þa gebrohte on bedde ætgædere ·028
⁊ Cecilia sona snotere mæden
gespræc hire brydguman · ⁊ þus to gode tihte ·
Eala þu min leofa man ic þe mid lufe secge ·031
Ic hæbbe godes encgel þe gehylt me on [lufe] [MS. life] ·032
⁊ gif þu ƿylt me geƿemman · he ƿent sona to ðe ·
⁊ mid gramum þe slihð þu sona ne leofast ·
Gif þu þonne me lufast · ⁊ butan laðe gehylst035
on clænū mægð-hade · crist þonne lufað þe ·
⁊ his gife gesƿutelað þe sylfum sƿa sƿa me ·
Se cniht ƿearð þa afyrht · ⁊ cƿ̅ to þam mædene ·038
Dó ic geseo sylf þone engel ·039
gif þu ƿylt ic gelyfe þinū ƿordum be þā ·
⁊ gif þe oþer cniht cuþre is þonne ic ·
hine ic ofslea · ⁊ þe samod mid him ·
Cecilia þa cƿ̅ · gif þu on crist gelyfst ·043
⁊ þu gefullod bist · fram fyrnlicū synnū ·
þu miht sona geseon þone scinendan engel ·
Ualerianus ⁊ƿyrde þa eft þā mædene ·046
Hƿa mihte me fullian þus færlice nu ·047
ic mihte geseon þone scinendan engel ·
Seo fæmne þa lærde sƿa lange þone cniht ·049
oð he ge-lyfde on þone lifi|gendan god ·
⁊ ferde to þam papan þe ðær ful gehende ƿæs
urbanus gehaten · ⁊ him fulluhtes bæd ·
Se papa þa blissode · he ge-beah to gode ·053
⁊ bæd þone ælmihtigan god · he for his arfæstnysse
þam cnihte geƿissode · he ƿurde geleafful ·
Efne þa færlice ætforan heora gesihþū056
cō godes engel mid anū gyldenū geƿrite ·
⁊ ualerianus feoll afyrht to eorðan ·
þa arærde hine se engel ⁊ het hine rædan
þa gyldenan stafas þe him god tosende ·
On þā geƿrite ƿæron þas ƿord gelogode ·061
Unus deus · una fides · unū baptisma ·062
An ælmihtig god is · ⁊ an geleafa ·063
⁊ an fulluht · ⁊ he feng to rædene ·
Þa cƿ̅ se engel · gelyfst þu þises · oððe licað þe elles hƿæt ·065
Ualerianus ⁊ƿyrde · hƿæt bið æfre soðlicre066
oððe to gelyfenne ænigū lifigendum menn ·
⁊ se engel þa geƿende mid þā ƿorde him frā ·
Se papa ða siððan hine sona ge-fullode ·069
⁊ his geleafan hī tæhte · ⁊ let hine eft faran
ham to cecilian þā halgan mædene ·
Þa funde se cniht þa fæmnan standende072
on hire gebedum on hire bure ane
⁊ godes engel standende mid gyldenum fyþer-haman ·
mid tƿā cyne-helmum gehende þam mædene ·
Þa cyne-helmas ƿæron ƿundorlice scinende076
on rosan readnysse · ⁊ on lilian hƿitnysse ·
⁊ he forgeaf þa ænne þam æþelan mædene ·
⁊ oþerne þam cnihte · ⁊ cƿ̅ hī þus to ·
Healdað þas cynehelmas mid clænre heortan080
for-þā-þe ic hí genam on neorxne-ƿange ·
ne hí næfre ne for-seariað ne heora sƿetnysse ne forleosað ·
ne heora ƿlita ne aƿent to ƿyrsan hiƿe ·
ne hí nan man ne gesihð butan se þe | clænnysse lufað ·
⁊ þu ualeriane for-ðan-þe ðu lufast clænnysse ·
se hælend þe het biddan sƿa hƿilce bene sƿa þu ƿille ·
Þa cneoƿode se cniht ⁊ cƿ̅ to þam engle ·087
Næs me nan þing sƿa leof on þysum life ƿunigende088
sƿa me ƿæs min broþor · ⁊ bið me un-eaþe
ic beo alysed · ⁊ he losige on ƿitū ·
Þas bene ic bidde min broþor tiburtius091
beo alysed þurh god ⁊ to geleafan gebiged ·
⁊ he do unc begen him to biggengum ·
Þa cƿ̅ se engel eft mid blisse him to ·094
Forþan-þe þu þæs bæde094
þe bet gode licað þin broðor tiburtius
bið gestryned þurh þe to þam ecan life ·
sƿa sƿa þu gelyfdest on god þurh cecilian lare ·
⁊ git sceolan begen (þu ⁊ þin broðor) [sic @ Skeat] beon gemartyrode samod ·
⁊ se engel þa ge-ƿende up to heofonū ·
Hi smeadon þa mid glædnysse · ⁊ embe godes ƿillan spræcon ·100
oþ- his broþor com bliðe on mergen him to ·
⁊ cyste hí butu · ⁊ cƿ̅ mid blisse ·
Ic ƿundrige þearle hu nu on ƿintres dæge103
her lilian blostm oþþe rosan bræð ·
sƿa ƿynsumlice ⁊ sƿa ƿerodlice stincað ·
Ðeah þe ic hæfde me on handa þa blostman ·106
ne mihton hi sƿa ƿynsumne ƿyrt-bræð macian ·
⁊ ic secge to soþan ic sƿa eom afylled
mid þā sƿetan bræða · sƿylce ic sy geedniƿod ·
Þa cƿ̅ se broðor · þurh mine bene þe com110
þæs ƿynsuma bræð to þu ƿite heonan-forð
hƿæs blod readaþ on rosan gelicnysse ·
⁊ hƿæs lichama hƿitað on lilian fægernysse ·
Ƿe habbað cyne-helmas halige mid us114
scinende sƿa sƿa rose · ⁊ snaƿ-hƿite sƿa sƿa lilie ·
þa þu ne miht geseon þeah þe hí scinende beon ·
Þa cƿæð tiburtius ·117
Sege me | broðor min · gehyre ic þis on slæpe ·117
oððe þu hit sægst on eornost ·
Se oðer him cƿ̅ to ·118
Oð þis ƿe leofodon sƿilce ƿe on slæpe ƿæron ·119
ac ƿe synd nu geƿende to soðfæstnysse ·
þa godas þe ƿe ƿurþodon syndon gramlice deofla ·
þa cƿ̅ se oþer ·
Hu ƿearð þe cuþ? [sic @ Skeat]122
Ualerianus andƿyrde ·123
Godes engel me tæhte ·123
⁊ þone þu miht geseon gif ðu soðlice bist
on fulluhte aþƿogen frā þā fulū deofol-gilde ·
Hi spræcon þa sƿa lange · oð- hé to ge-leafan beah ·126
⁊ se broðor ƿolde he ƿurde gefullod ·
Þa befrán tiburtius hƿa hine fullian sceolde ·128
Se oðer him cƿ̅ to ·129
Urban᷒ se papa ·129
Eft þa tiburtius hī ⁊ƿyrde ⁊ cƿ̅ ·130
Se is geutlagod ⁊ lið him on digelan131
for his cristen-dome · ⁊ gif ƿe cumað him to ·
ƿe beoð geƿitnode · gif hit ƿyrð ameldod ·
⁊ þa hƿile þe ƿe secað sƿa sƿa hit gesǽd is
god-cundnysse on heofonū · ƿe graman gemetað ·
⁊ lif-leaste on eorðan gif ƿe his lare folgiað ·
Þa cƿ̅ cecilia sona mid ge-bylde ·137
gif þis lif ƿære ana · ⁊ oþer nære selre ·
þonne mihte ƿe ondrædan us deaðes rihtlice ·
Þa axode tiburtius · is ænig oþer lif? [sic @ Skeat]140
Cecilia him cƿ̅ to ·141
Cuð is gehƿilcū menn141
þis lif is gesƿinc-ful · ⁊ on sƿate ƿunað ·
Þis líf bið alefed on lang-sumū sarū ·143
⁊ on hætum ofþefod · ⁊ on hungre geƿæht ·
mid mettū ge-fylled · ⁊ modig on ƿelū ·
mid hafen-leaste aƿorpen ⁊ ahafen þurh iugoðe ·
mid ylde gebiged · ⁊ to-bryt mid seocnysse ·
mid unrotnysse fornumen · ⁊ geangsumod þurh cara ·
þonne cymð him deað to · ⁊ deð of ge-mynde
ealle þa blysse þe he breac on his life ·
⁊ on þā ecan life þe æft̅ þysum cymð
bið þā rihtƿisū for|gifen rest · ⁊ gefea ·
⁊ þam unrihtƿisū þa ecan ƿita ·
Þa cƿ̅ tiburtius · hƿa cō þanon hider154
þe mihte us secgan gif hit sƿa ƿære? [sic @ Skeat]
Cecilia þa arás · ⁊ mid anrædnysse cƿ̅ ·156
Ealle ge-sceafta scyppend ænne sunu gestrynde ·157
⁊ forð-teah þurh hine sylfne þone frofer gast ·
þurh þone sunu he gesceop ealle gesceafta þe syndon ·
⁊ hí ealle gelyffæste þurh þone lifigendan gast ·
Þa ⁊ƿyrde tiburtius ·161
Ænne god gebodiað ·161
⁊ hu-meta namast þu nam-cuðlice þry godas ·
Cecilia him ⁊ƿyrde ·163
An god is ælmihtig163
on his mægen-þrymnysse ƿunigende · Ðone arƿurðiað ƿe cristenan
æfre on þrynnysse · ⁊ on soðre annysse ·
for-þan-þe fæder · ⁊ sunu · ⁊ se frofer gast
an gecynd habbað · ⁊ ænne cyne-dom ·
sƿa sƿa on anū men synd soðlice þreo þing ·
andgit · ⁊ ƿylla · ⁊ geƿittig gemynd ·
þe anum men gehyrsumiaþ æfre togædere ·
Þa feoll tiburtius forht to hire cneoƿū ·171
⁊ clypode hlude · ⁊ cƿ̅ mid geleafan ·
Ne þincð me þu spræce mid menniscre spræce ·173
ac sƿilce godes engel sylf spræce þurh þe ·
ac ic axie git be þam oþrū life
hƿa gesaƿe · ⁊ siððan come hider ·
Hƿæt þa cecilia him snoterlice andƿyrde ·177
⁊ sæde hu se hælend of heofonum cō to us ·
⁊ hƿylce ƿundra he ƿorhte on þisre ƿorulde fela ·
⁊ hu he þa deadan arærde of deaðe to life ·
⁊ hu he sylf of deaðe on þam þriddan dæge arás ·
⁊ fela þincg him sæde sƿutellice be criste ·
Þa ƿeop tiburtius ⁊ geƿilnode georne183
he gefullod ƿurde æt þam fore-sædan papan ·
⁊ se broþer siþode sona forð mid him ·
⁊ cydde þam papan hƿæt hí gecƿeden hæfdon ·
Se papa ða urbanus blis|sode on gode ·187
⁊ gefullode sona þone gesæligan cniht ·
⁊ sæde him geleafan geond seofon dagas on án ·
oþ he fulfremod ferde eft ongean ·
He beget þa æt gode þa gastlican gesælþa ·191
sƿa he dæg-hƿamlice drihtnes englas geseh ·
⁊ sƿa hƿæs he ge-ƿilnode · him ne forƿyrnde god ·
⁊ ƿorhte gelome ƿundra þurh hine ·
⁊ þurh his broðor sƿa sƿa béc secgað ·
Þa ƿæs on rome byrig sum reðe cƿellere196
almachius gehaten · se ƿæs heah-gerefa ·
⁊ he mid manegum ƿitū gemartyrode þa cristenan ·
þa ða he of-axian mihte · ⁊ man ne moste hí bebyrigan ·
Ualerianus þa ⁊ his fore-sæda broþor200
bebyrigdon þa martyras þe se man-fulla acƿealde ·
⁊ ælmyssan dælde dæghƿamlice þearfū ·
oð se arleasa ehtere of-axode heora dæda ·
Hƿæt þa almachius het þa men gelangian ·204
⁊ axode hi sona mid sƿiðlicre þreatunge
hƿi hí þa be-byrigdon þe his beboda for-saƿon ·
⁊ for heora scyldum ofslagene lagon ·
oþþe hƿi hí dældon dearnunga heora æhta
ƿaclicū mannū unƿislicum ræde ·
Þa ⁊ƿyrde tiburtius þam arleasan ⁊ cƿæð ·210
Eala gif þa halgan þe þu hete ofslean211
⁊ ƿe bebyrigdon · ƿoldon us habban
huru him to þeoƿum to heora þenungū ·
Hi þa sƿa lange motodon · oþ se manfulla hét214
mid saglum beatan þone oþerne broþor ·
⁊ sū ræd-bora þa to þam reðan þus cƿ̅ ·
Hát hí leof acƿellan · nu hí cristene synd ·217
gif þu þonne elcast · heora æhta hí dælað
þearfū · ⁊ ƿædlum · ⁊ þu ƿitnast hí siððan ·
⁊ næfst þa æhta for þinre ælcunge ·
Almachius þa hét his manfullan | cƿelleras221
lædan þa gebroðra on bendū togædere
to þam hæþengilde · ⁊ het hí geoffrian
oþþe hí man ofsloge · mid sƿurde þær-rihte ·
Hi lædde þa maximus sƿa se manfulla hét225
mid oþrum cƿellerū to þære cƿealm-stoƿe ·
Þe [sic @ Skeat] ƿeop maximus for-þan-þe hí ƿoldon sƿeltan227
⁊ axode þa gebroðra hƿi hí sƿa bliþelice eodon
to heora agenum slege · sƿylce to gebeorscipe ·
Þa cƿ̅ se yldra broþor ·230
Noldon ƿe efstan to deaþe230
mid sƿa mycelre blisse · gif ƿe to beteran life
soðlice ne becomon siððan ƿe ofslagene beoð
to þam ecan life · sƿa sƿa ƿe leornodon to soþan ·
Betƿux þære tihtinge þa þa hí tengdon forð ·234
þa cƿ̅ se maximus to þam martyrum þus ·
Ic ƿolde eac forseon þisre ƿorulde sƿæsnysse ·236
gif ic ƿiste to geƿissan eoƿre ƿord ƿæron soþe ·
þa cƿ̅ se gingra broðor of þam bendū him to ·
Ure drihten crist deð þu ge-sihst239
þonne ƿe ofslagene beoð hu ure saƿla farað
mid ƿuldre to him · gif þu ƿylt nu behatan
þu mid eallū mode · þin mán behreoƿsige ·
Maximus þa cƿ̅ to þā martyrum þus ·243
Fyr me forbærne gif ic ne buge to criste ·244
siþþan ic geseo hu eoƿre saƿla farað
to þam oþrum life þe ge embe sprecað ·
Þa cƿædon þa halgan gebroþra þe he on bendum lædde ·247
Bebeod þysum cƿellerum hí us cuce healdan248
on þinum agenum huse · nu þas ane niht ·
oð þu sy gefullod frā fyrnlicum synnū ·
þu mote geseon þa ge-sihðe þurh god ·
Hi ƿurdon þa gebrohte on bendum to his huse ·252
⁊ cecilia seo eadige mid arƿurðum sacerdum
þider com sona · ⁊ hí sæton þa niht
embe crist sprecende · oþ þa cƿelleras gelyfdon
⁊ ƿurdon ge-fullode æt þam fore-sædū | preostum ·
Hƿæt þa on dægræd deorƿurðe mæden257
cecilia clypode · ⁊ cƿ̅ to him eallum ·
Nu ge la godes cempan · aƿurpað caflice eoƿ fram259
þæra þeostra ƿeorc · ⁊ ƿurðað ymbscrydde
mid leohtes ƿæpnū · to þysum geƿinne nu ·
Ge habbað gecampod sƿiðe godne campdom262
eoƿerne ryne ge gefyldon ⁊ geleafan geheoldon ·
gaþ to þam ƿuldor-beage þæs ƿynsuman lifes ·
þonne (sic) se riht-ƿisa dema deð eoƿ to edleane ·
Hi ƿurdon þa gelædde for heora geleafan to slege ·266
⁊ mid sƿurde beheafdode · þa beheold maximus
⁊ sæde mid aþe to þam ymbstandendum ·
Ic ge-seah soðlice mid þam þe hi ofslagene ƿurdon ·269
godes englas scinende on sunnan gelicnysse
fleogende him to · ⁊ under-fengon heora saƿla ·
⁊ þa saƿla ic ge-seah sƿiðe ƿlitig faran
forð mid þam englum on heora fiðerum to heofonū ·
Þa þa maxim᷒ sæde sƿa soðlice ðas ƿord274
ƿeopendū eagum · þe [sic @ Skeat] geƿendon þa hæþenan
manega to geleafan frā heora leasum godum ·
Almachius þa ofaxode se arƿurða maxim᷒277
mid eallū his hiƿum on þone hælend gelyfde ·
⁊ ƿæron gefullode · ƿearð þa him gram
⁊ het hine sƿingan mid leadenum sƿipum
oþ he geƿát of ƿorulde to criste ·
Cecilia þa sona þone sanct bebyrigde282
on stænenre þryh on þam stede þe lagon
þa tƿegen gebroþra bebyrigde on ǽr ·
Heo dælde þa siððan digellice þearfum285
hire brydguman æhta · ⁊ his broþor þing ·
⁊ almachius ƿolde ƿitan ymbe þa æhtan (sic).
sƿylce heo ƿydeƿe ƿære · ⁊ heo ƿearð þa geneadod
heo offrian sceolde þā arleasum godum ·
Þa ƿeopon þa hæðenan sƿa ƿlitig fæmne ·290
⁊ sƿa æþel-boren ƿimman mid ƿisdome afylled ·
ƿolde | deað þroƿian on ƿitum sƿa Iung ·
Þa cƿ̅ cecilia ⁊ sæde him eallum ·293
Ne bið se forloren þe lið for gode ofslagen294
he bið sƿa aƿend to ƿuldre of deaðe ·
sƿilce man lam sylle · ⁊ sylf nime gold ·
sƿilce he sylle ƿác hús · ⁊ ƿuldor-ful under-fó ·
sylle geƿitendlic · ⁊ ungeƿitendlic under-fó ·
sylle ƿacne stán · ⁊ ƿurðfulne gym under-fó ·
Heo tihte þa sƿa lange þa ungeleaffullan hæðenan300
oð hí ealle cƿædon mid anre stemne þus ·
Ƿe gelyfað crist godes sunu soðlice god is302
þe þe þyllice under-feng him to þinenne on ƿorulde ·
Þa ƿurdon gefullode · feoƿer hund manna304
on cecilian huse þam hælende to lofe ·
⁊ se papa mæssode þam mannū gelome ·
on þā ylcan huse · ⁊ se hæðenscipe ƿanode ·
Almachius se arleasa hét þa ardlice gefeccan308
þa eadigan cecilian · ⁊ hí axode sona
[of] [not in MS.] hƿylcere mægðe heo ƿære · ⁊ hí motodon lange ·
oþ þā deman ofþuhte hyre drystig-nyss ·
⁊ cƿ̅ orhlice eft to þam mædene ·
Nast þu mine mihte · ⁊ mæden hī cƿ̅ to ·313
Ic secge gif þu hætst hƿilce mihte þu hæfst ·314
Ælces mannes miht þe on modignysse færð ·315
is soðlice þam gelíc sƿilce man siƿige
ane bytte · ⁊ blaƿe hí fulle ƿindes ·
⁊ ƿyrce siððan an þyrl þonne heo to-þunden bið
on hire greatnysse þonne togæð seo miht ·
Almachius hire cƿ̅ to þa þa hi campodon mid ƿordum320
Hƿæt þu ungesælige · nast þu me is geseald321
anƿeald to ofsleanne ⁊ to edcucigenne ·
⁊ þu spræcst sƿa modelice mine mihta tælende ·
mæden hī cƿ̅ to ·324
Oþer is modignyss ·324
oþer is anrædnyss · ⁊ ic anrædlice spræc ·
na modelice · forþan-þe ƿé modignysse
eallunga onscuniað · ⁊ eft heo cƿ̅ hī to ·
| þu cƿæde þu hæfdest to acƿellene anƿeald ·
⁊ to edcucigenne · ac ic cƿæðe þu miht
þa cucan adydan · ⁊ þam deadan þu ne miht
eft líf forgifan · ac þu lyhst openlice ·
Almachius hire ⁊ƿyrde ·332
Aƿurp þine dyrstignysse332
⁊ geoffra þam godū arƿurðlice onsægednysse ·
Cecilia him cƿ̅ to · cunna mid grapunge334
hƿæðer hí stanas synd · ⁊ stænene anlicnysse
þa þe þu godas gecigst begotene mid leade ·
⁊ þu miht sƿa ƿitan geƿislice mid grapunge
gif ðu geseon ne miht hi synd stanas ·
Hi mihton ƿel to lime · gif man hí lede on ád ·339
nu hí ne fremiað hī sylfum · ne soðlice mannum ·
⁊ hí mihton to lime gif hí man lede on fyr ·
Þa ƿearð se arleasa dema deoflice (sic) gram ·342
⁊ hét hí lædan sona · ⁊ seoðan on ƿætere
on hire agenū huse for þæs hælendes naman ·
Þa dydon þa hæþenan sƿa sƿa hí hét almachius ·345
⁊ heo læg on þam bæðe bufan byrnendum fyre ·
ofer dæg · ⁊ niht · ungederodum lichaman ·
sƿa sƿa on cealdum ƿætere · heo ne sƿætte furðon ·
Hi cyddon þa almachie hu mæden þurh-ƿunode349
on þā hatū baðe mid halū lichaman ·
⁊ furþon butan sƿate · þa sende he ænne cƿellere to ·
⁊ hét hí beheafdian on þam hatan ƿætere ·
Se cƿellere hí sloh þa mid his sƿurde353
ænne eft · ⁊ þryddan siðe · ac hire sƿura næs forod ·
⁊ he forlét hí sona sƿa samcuce licgan ·
forþam-þe ƿitan cƿædon nan cƿellere ne sceolde
feoƿer siðan slean to · þonne man sloge scyldigne ·
Heo leofode þa þry dagas · ⁊ þa geleaffullan tihte ·358
⁊ hire mædena betæhte þam maran papan ·
⁊ hire hus ƿearð gehalgod to haligre cyrcan ·
Þær ƿurdon þurh god ƿundra ge|lome361
⁊ urban᷒ se papa bebyrigde hí arƿurðlice ·
to ƿuldre þam ælmihtigan þe on ecnysse rixað · amen.