Unit 4
Basic Sentences
| John | |
| let you (polite) show me | yasayyuñ |
| to show me ('to let you (polite) show me') | liyasayyuñ |
| you (polite) can, are able | yıcılallu |
| Could you please direct me to ('show me') a good hotel? | ıbákıwo, dəhna hotel liyasayyuñ yıcılallu ↑ |
kəbbədə | |
| (name of hotel) | giyon |
| it seems | yıməslal |
| it seems to me, I think | yıməsləññal |
| Yes (I can). The Gion hotel seems good to me. | áwo, giyon hotel dəhná yıməsləññal. |
John | |
| address | adrašša |
| What's ('where is') the address? | adraššaw yə́t nəw. |
kəbbədə | |
| taxi | taksi |
| by taxi | bətaksi |
| to go | məhəd |
| You can go [there] by taxi. | bətaksi məhəd yıcılallu. |
John | |
| O.K. | ıšši |
| I'm calling, I'll call, I'm inviting, I'll invite | ıTəralləhu |
| O.K. I'll call a taxi. | ıšši. taksi̇́ ıTəralləhu. |
| Taxi! | táksi. |
| Taxi driver | |
| Yes sir / madam. (said in reply to a call) | abet ↑ |
John | |
| cause me to arrive (polite imperative) | yadrısuñ |
| Take me to the Gion Hotel, please. | ıbákkıwo giyon hotél yadrısuñ. |
| let me pay | lıkfəl |
| let me pay to you (polite) | lıkfəlıwot |
| How much am I to pay you? | sínt lıkfəlıwot. |
Taxi driver | |
| dollar (Ethiopian) | bırr |
| Four dollars. | aratt bırr. |
Classroom Expressions
| thing | nəgər |
| it is said, it is called | yıbbalal |
| in Amharic | bamarıñña |
| How to you say this ('this thing is said') in Amharic? | yıh nəgər bamarıñña mín yıbbalal. |
| pencil | ırsas |
| you have ('there is to you') | alləwot |
| Do you have a pencil? | ırsas alləwot ↑ |
| [No] I don't (have) ('there is not to me') | yəllóññım. |
| many, much | bızu |
| Do you have any pencils? | bızu ırsasocc alluwot ↑ |
| only; alone | bıcca |
| No, I have only one. | yəlləm, and bıcca alləñ. |
| Say it again ('repeat for me'). | yıdgəmullıñ. |
| this (as object) | yıhın |
| word | Kal |
| Repeat this word. | yıhın Kál yıdgəmut. |
| Can you [speak] Amharic? | amarıññá yıcılallu ↑ |
| I can | ıcılalləhu |
| Yes, I can. | awon, ıcılalləhu. |
Structure Sentences
| Noun Suffix Pronouns. | |
| My name is Kebbede. | sıme kəbbədə́ nəw. |
| country | agər. |
| America is your (m) country. | agərıh ameriká nəw. |
| father | abbat |
| tall | rəjjım |
| Your (f.) father is tall. | abbatıš rəjjím nəw. |
| What is your (polite) name? | səmıwo mın nəw. |
| red | Kəyy |
| His book is red. | məSıhafu Kə́yy nəw. |
| mother | ınnat |
| Her mother is beautiful. | ınnatwa Konjó nat. |
| or: ınnatwa Konjó nəc. | |
| Our names are Kebbede and Lemma. | sımaccın kəbbədənná ləmma nəw. |
| Where is your (pl.) country? | agəraccıhu yə́t nəw. |
| car, vehicle | məkina |
| Their car is not good. | məkinaccə́w Tıru aydəlləm. |
Grammatical Notes
Note 4.1 Noun Suffix Pronouns
The Structure Sentences illustrate the use of the Amharic Noun Suffix Pronouns which are the equivalent of English 'Possessive Pronouns': 'my', 'his', 'yours', etc. (see also Note 3.2).The complete set of Noun Suffix Pronouns is:
| Singular | After Consonants | After Vowels | |
| 1st pers. | 'my' | -e | -ye |
| 2nd pers. m. | 'your' | -ıh | -h |
| 2nd pers. f. | 'your' | -ıš | -š |
| 2nd pers. pol. | 'your' | -ıwo | -wo |
| 3rd pers. m. | 'his' | -u | -w |
| 3rd pers. f. | 'her' | -wa | -wa |
| Plural | |||
| 1st pers. | 'our' | -accın | -accın |
| 2nd pers. | 'your' | - accıhu | -accıhu |
| 3rd pers. | 'their' | -accəw | -accəw |
| (or: polite sing.) | 'his, her' | ||
Note 4.2 Verb: Verb forms /allə/ 'there is', /allu/ 'there are' and /yəlləm/ 'there is not', /yəlləm/ 'there are not' as equivalent to English 'have' and 'have not.'
| ırsas alləwot. | Do you have a pencil? |
| yəlləññım. | [No] I don't ('There is not to me'). |
| bızu ırsasocc alluwot ↑ | Do you have many pencils? |
| yəlləm, and bıcca alləñ. | No, I have only one. |
/allə/ 'there is', 'there exists' (Note 2.3) and the plural /allu/ 'there are', 'there exist' are used with Verb Suffix Pronouns.
The thing possessed is the subject of /allə/ or /allu/. The owner is indicated by a suffix pronoun, e.g. /məSıhaf alləñ/ 'I have a book', literally 'there is a book to me', /ammıst məSıhafocc alluñ/ 'I have five books', literally 'there are to me five books'.
The forms of /allə/ and /allu/, with the verb suffixed pronouns, are:
| Masculine (sing.) Thing Possessed: | |||
| Singular | Plural | ||
| alləñ | I have | allən | we have |
| alləh | you (m.) have | ||
| alləš | you (f.) have | allaccıhu | you have |
| alləwo/alləwot | you (pol.) have | ||
| alləw | he has | allaccəw | they have |
| allat | she has | | |
| Plural Thing Possessed: | |||
| alluñ | I have | allun | we have |
| alluh | you (m.) have | ||
| alluš | you (f.) have | alluwaccıhu | you have |
| alluwo/alluwot | you (pol.) have | ||
| allut | he has | alluwaccəw | they have |
| alluwat | she has | ||
Note that in Amharic the object possessed is the subject of verb.
The negative forms are:
| Masculine (sing.) Thing Possessed: | |||
| Singular | Plural | ||
| yəlləññım | I don't have | yəllənım | we don't have |
| yəlləhım | you (m.) don't have | ||
| yəlləšım | you (f.) don't have | yəllaccıhun | you don't have |
| yəlləwotım | you (pol.) don't have | ||
| yəlləwım | he doesn't have | yəllaccəwım | they don't have |
| yəllatım | she doesn't have | ||
| Plural Thing Possessed: | |||
| yəlluññım | I don't have | yəllunım | we don't have |
| yəlluhım | you (m.) don't have | ||
| yəllušım | you (f.) don't have | yəlluwaccıhun | you don't have |
| yəlluwotım | you (pol.) don't have | ||
| yəllutım | he doesn't have | yəlluwaccəwım | they don't have |
| yəlluwatım | she doesn't have | ||
For the equivalents to 'have', 'have not' with feminine thing possessed see Note 5.1.
Note 4.3 Feminine definite suffix /-wa~-(y)itu~-(y)itwa/
The masculine definite suffix was discussed in Note 2.1. The feminine definite suffix is /-wa/; /-(y)itu/ (/-itu/ after consonants, /-yitwa/ after vowels).
All words indicating females are feminine. (Feminine gender will be discussed in detail in later units.)
Examples:
| /təmariw/ | the (boy) student |
| /təmariwa/ or /təmariyitu/ | the (girl) student |
| or /təmariyitwa/ | |
| /astəmariw/ | the (gentleman) teacher |
| /astəmariwa/ or /astəmariyitu/ | the (lady) teacher |
| or /astəmariyitwa/ |
Nouns without definite suffix do not show gender. Thus the word /təmari/, for example, may refer both to a boy and a girl student. The gender of 'indefinite' nouns is indicated by the verb endings, e.g.
| Tıru temari nəw. | he is a good student. |
| Tıru təmari nəc/nat. | she is a good student. |
The most commonly used form of the feminine definite suffix is /-wa/.
Note 4.4 Definite suffixes on modifiers.
If a noun has a modifier the definite suffix is affixed to the modifier and not to the noun it modifies, e.g. /məSıhafu/ 'the book', but /tınnı##u məSıhaf/ 'the small book'.
Examples:
| dəhnaw səw tınnıš məSıhaf alləw. | The good man has a small book. |
| dəhnawa set tınnıš məSıhaf allat. | The good woman has a small book. |
| Konjoyitu set and məSıhaf allat. | The pretty girl has a book. |
It should be noted that the definite suffix is affixed to the modifier even when the modified noun has a Noun Suffix ('Possessive') Pronoun, e.g.
| tınnıšu məSıhafıh ızzih allə. | Your small book is here. |
Note 4.5 Suffix /-(ı)n/ specific direct object.
Group 1
| məSıhafoccaccıhún kıfətu. | Open your books. |
| yıhın Kal yıdgəmut. | Repeat this word! |
Group 2
| dəhna hotel liyasayyuñ yıcılallu ↑ | Can you direct me to ('show me') a good hotel? |
| taksi ıTəralləhu. | I'll call a taxi. |
| amarıññá yawKallu ↑ | Do you know Amharic? |
In Group 1 the objects of the verbs (/məSıhafoccaccıhun/, /yıhın Kal/) have a suffix /-n/ or /-ın/. In Group 2 none of the objects have such a suffix. In Group 1 we have 'your books' (not just any book), 'this word' (a specific one). In Group 2 we have 'a good hotel' (any good hotel) 'a taxi' (not this particular taxi), 'Amharic' (in general).
The suffix /-(ı)n/ (/-ın/ after consonants, /-n/ after vowels) must always be used:
When the direct object of the verb has a modifier, it is the modifier that usually takes the /-(ı)n/ suffix and not the noun it modifies, as in /yıhın Kal yıdgəmut/ 'repeat this word', /tınnıšun məSıhaf kıfətu/ 'open the small book'.
The suffix /-(ı)n/ is not affixed to the indefinite, non-specific direct object (Group 2 above).
Note 4.6 Prepositions.
Amharic prepositions are usually inseparable from the word they precede. These 'prefix prepositions' lose their vowel when prefixed to words beginning with a vowel in accordance with the patterns listed in Note 3.3.
If, however, the prepositions are said as separate words the vowel is not lost, e.g.
/bamarıñña/ or /bə amarıñña/ 'in Amharic'.
Note 4.6.1 Preposition /b(ə)-/ 'to, by, in, at, on' and /bəst(ə)-/ 'to', 'in the direction of'.
| bətaksi məhəd yıcılallu. | You can go by taxi. |
| yıh nəgər bamarıñña mín yıbbalal. | How do you say this in Amharic? |
| yamerikan embassi bəstəKəññıwó nəw. | The American Embassy is on your right. |
The prefix preposition /b(ə)-/ (/bə-/ before consonants, /b-/ before vowels) is used in equivalents to English prepositions 'to, by, in, at, on' and the prefix /bəst(ə)-/ (/bestə-/ before consonants and /bəst-/ before vowels) in equivalent to English 'to' with reference to specific directions, such as 'to the right', 'to the left', 'to the north', 'to the south', etc.
Other usages of the prefix /b(ə-)/ will be taken up in later units.
Pronunciation Drills
1) /t/
| təmariw | 'the student' | məsmat | 'to hear' |
| tımıhırtbet | 'school' | mətərrət | 'to narrate' |
| tınant | 'yesterday' | magñet | 'to find' |
| tošomə | (proper name) | məsTət | 'to give' |
| bet | 'house' | mayət | 'to see' |
2) Short and Long Consonants.
| /b/ | |||
| algəbam | 'I will not enter' | algəbbam | 'he has not entered' |
| abay | 'liar' | abbay | 'Nile' |
| gənzəb | 'money' | dıbb | 'bear' |
/c/ | |||
| təcəggərə | 'he suffered' | yıccəggəral | 'he is suffering' |
| məc | 'when' | təmariwocce | 'my students' |
| məcəbcəb | 'to thrash' | cəbəccəbə | 'he thrashed' |
/C/ | |||
| maCət | 'to engage' | aCCə | 'he engaged' |
| maCəs | 'to smoke' | aCCawac | 'umpire' |
| məCəmCəm | 'to kiss repeatedly' | nəCC | 'white' |
/d/ | |||
| mədəmmər | 'to add' | wəddədə | 'he loved' |
| wəssədə | 'he carried' | wəddəKə | 'he fell' |
| dəggənə | 'he aimed' | Kəddəmə | 'he preceded' |
/f/ | |||
| məfəlləg | 'to want' | məffələg | 'to be wanted' |
| alləfə | 'he passed' | kəffələ | 'he divded' |
| addəfə | 'it became dirty' | səffi | 'wide' |
/g/ | |||
| məgəmmət | 'to guess' | məggəmət | 'to be estimated' |
| adərrəgə | 'he did' | səggədə | 'he worshipped' |
| məTrəg | 'to clean' | dəggəme | 'he repeated' |
| /h/ | |||
| habtam | 'rich' | ||
| məhed | 'to go' | ||
| nəh | 'you are' | ||
| hədaccıhu | 'you went' | ||
/j/ | |||
| məjəmmər | 'to begin' | yıjjəmməral | 'it will be started' |
| awwəjə | 'he declared' | ıjj | 'hand' |
| jəgna | 'brave' | ajjəbə | 'he accompanied' |
/k/ | |||
| kəbbədə | (proper name) | məkkərə | 'he advised' |
| məmkər | 'to advise' | mukkəra | 'attempt' |
| awwəkə | 'he disturbed' | səkkərə | 'he became drunk' |
/K/ | |||
| mawəK | 'to know' | aKKədə | 'he planned' |
| saKə | 'he laughed' | bəKKələ | 'it germinated' |
| rəKəddəs | 'to bless' | məKKədəs | 'to be blessed' |
/l/ | |||
| məlbəs | 'to dress' | məlləbəs | 'to be dressed' |
| mələyyət | 'to separate' | məlləyət | 'to be separated' |
| alə | 'he said' | allə | 'he is present' |
/m/ | |||
| yımətal | 'he will strike' | yımməttal | 'he will be struck' |
| aməsəggənə | 'he praised' | yımməsəggənal | 'he will be praised' |
| mamar | 'to be beautiful' | məmmar | 'to learn' |
/n/ | |||
| manbəb | 'to read' | mənnəbəb | 'to be read' |
| mansat | 'to lift' | mənnəsat | 'to get up' |
| antə | 'you' (sing.) | ınnantə | 'you' (pl.) |
/ñ/ | |||
| magñət | 'to find' | məggəññət | 'to be found' |
| nəñ | 'I am' | amarıñña | 'Amharic' |
| ləmmañ | 'beggar' | ləmmaññoc | 'beggars' |
| /p/ | |||
| posta | 'envelope' | ||
| postabet | 'post office' | ||
| polıs | 'police' | ||
/P/ | |||
| PilaTos | (proper name) | ||
| PəraKlitos | (proper name) | ||
| ityoPıya | 'Ethiopia' | ||
/r/ | |||
| rəggəmə | 'he cursed' | mərrəKə | 'he blessed' |
| TərəTTərə | 'he doubted' | wərrədə | 'he came down' |
| tərabə | 'he was hungry' | bırr | 'dollar' |
/s/ | |||
| tənəsa | 'stand up!' | tənəssa | 'he stood up' |
| məsmat | 'to hear' | məssəmat | 'to be heard' |
| sım | 'name' | məssələ | 'it seemed' |
/S/ | |||
| Somə | 'he fasted' | KəSSələ | 'he continued' |
| məSaf | 'to write' | gəSS | 'page' |
| nəSa | 'free' | nəSSa | 'it became clear' |
/š/ | |||
| məšəmgəl | 'to be old' | ıšši | 'all right' |
| nəš | 'you (f) are' | šəššəgə | 'he hid' |
| šəlləmə | 'he rewarded' | aššə | 'he rubbed' |
/t/ | |||
| gəmmətə | 'he guessed' | mətta | 'he struck' |
| motə | 'he died' | attətə | 'he discussed' |
| mətəññat | 'to sleep' | gottətə | 'he pulled' |
/T/ | |||
| məmTat | 'to come' | gəTTəmə | 'he fixed' |
| məTrat | 'to call' | aTTərə | 'he fenced' |
| TıKım | 'benefit' | aTTəbə | 'he washed' |
/w/ | |||
| awon | 'yes' | awwəjə | 'he declared' |
| məwdəd | 'to like' | awwəKə | 'he knew' |
| wıb | 'attractive' | dəwwələ | 'he dialed' |
/y/ | |||
| yəlləm | 'no' | ayyə | 'he saw' |
| bəlay | 'upon' | Kəyy | 'red' |
| məlləyət | 'to be separated' | mələyyət | 'to separate' |
/z/ | |||
| məzor | 'to turn' | azzəzə | 'he ordered' |
| wənz | 'river' | gəzzu | 'they bought' |
| gənzəb | 'money' | bəzza | 'it multiplied' |
/ž/ | |||
| žəle | 'unarmed' | Kažžə | 'he talked in his sleep' |
| murıž | 'a kind of grass' | ažžə | 'it suppurated' |
| gəži | 'governor' | gıžž | 'purchase' |
/ž/ and /j/ are usually interchangeable.
Substitution Drills
Use the proper Noun Suffix ('Possessive') Pronoun as indicated by the English pronouns listed to the right of the following sentences.
| məSıhafe Tıru nəw. | his | her | |
| your (pl.) | our | your (pol.) | |
| their | your (fem.) | your (masc.) | |
| məkinawo ızzih nəw. | your (masc) | her | our |
| his | your (fem.) | their | |
| your | her | ||
Correlation-Substitution Drills
Change the form of the underlined verb (equivalent to the English 'I have, you have,' etc. or 'I don't have, you don't have,' etc.) to agree with the pronouns listed to the right of each sentence.
| Tıru məSıhaf alləw. | ıne | ınnəssu | antə |
| ınnantə | ırsu | anci | |
| ırsıwo | ıñña | ırswa | |
| ırsaccəw | | ||
| Tıru məkinawocc allut. | ıñña | anci | ınnəssu |
| ıssu | ınnantə | ıne | |
| ısswa | antə | ırsaccəw | |
| ırsıwo | |||
| abat yəllatım. | ırsıwo | ırsaccəw | antə |
| ısswa | ıne | ınnantə | |
| ırsu | ınnəssu | anci | |
| ıñña | |||
| məSıhafoccınna ırsasoc yəlluññım. | antə | ırsıwo | ıne |
| ırsıwo | ırsaccəw | ınnantə | |
| ırsu | ınnəssu | anci | |
| ıñña |
In the following sentences, substitute the words listed to the right of each sentence for the underlined word (or words), using the proper direct object form.
| antən awKalləhu. | anci | ↑ırsıwo | ırswa |
| ırsacəw | ınnantə | ınnəssu | |
| giyon hotel | ato jon | agər | |
| agəraccəw | sımaccıhu | məkinah | |
| and məSıhaf yasayyuññ. | məSıhafu | məkinaw | |
| ırsaswa | abbataccəw | ||
| and ırsas | məSıhafe | taksiwo | |
| and hotel | hotelu | ||
| babur Tabiya | and səat | səatıwo | |
| tınnıšun məSıhaf yasayyuññ. | dəhna səw | Konjo set | Tıru məSıhaf |
| yıh səw | dəhnawa təmari | ||
| Tıru astəmari | Kəyy məSıhaf | lıkk nəgər | |
| tıllıK agər | məTfo təmari | ||
| astəway set |
Questions and Answers
Question |
Answer |
| məSıhaf alləwot ↑ | áwo, alləñ. yəlləññım. |
| yıh təmari ırsas alləw ↑ | áwo, alləw. yəlləwım. |
| təmariwoc bızu ırsasocc alluwaccəw ↑ | áwo, bızu ırsasocc alluwaccəw. bızu ırsasoc yəlluwaccəwım. |
| antə bızu məSıhafocc alluh ↑ | áwo, bızu məSıhafocc alluñ. bızu məSıhafoc yəlluñım. |
| tımıhırt betun yawKallu ↑ | áwo, awKalləhu. yəlləm, alawKım. |
| məkina allat ↑ | áwo, allat. yəllatım. |
| səat alləwot ↑ | áwo, alləñ. yəlləññım. |
| giyon hotelın liyasayyuñ yıcılallu ↑ | áwo, ıcılalləhu. |
| məkinawon liyasayyuñ yıcılallu ↑ | áwo, ıcılalləhu. |
| ato kəbbədə məkina alləw ↑ | áwo, alləw. yəlləwım. |
| abbatınna ınnat alluh ↑ | áwo, alluñ. yəlluññım. |
| giyon hotel bəTam Tıru nəw ↑ | áwo, bəTam Tırú nəw. bəTam Tıru aydəlləm. |
| giyon hotel məhed yıcılallu ↑ | áwo, ıcılalləhu. |
| assır bırr yıcılallu ↑ | áwo, ıcılalləhu. |
| assır bırr alləwot ↑ | áwo, alləñ. assır bırr yəlləññım. |
| Kəyy məkina alləh ↑ | áwo, alləñ. məkina yəlləññım. |
| məkinawocc alluwaccıhu ↑ | áwo, allun. məkinawoc yəllunım. |
| astəmariw məkina alləw ↑ | áwo, alləw. astəmariw məkina yəlləwım. |
| bızu məkinawocc allut ↑ | áwo, bızu məkinawocc allut. bızu məkinawoc yəllutım. |
| ısswa məSıhaf allat ↑ | áwo, allat. məSıhaf yəllutım. |
| astəmariw dəhná nəw ↑ | áwo, dəhna nəw. dəhna aydəlləm. |
| ırsıwo amarıñña yıcılallu ↑ | áwo, ıcılalləhu. |
| səatıh məTfó nəw ↑ | áwo, məTfó nəw. məTfo aydəlləm. |
| Tıru ırsas alləwot ↑ | áwo, alləñ. yəlləññım. |
| Tıru ırsasocc alluwaccıhu ↑ | áwo, allun. yəllunım. |
| ato kəbbədə amerika məhed yıcılallu ↑ | áwo, yıcılallu. |
| Kəyy məkina alləh ↑ | awo, alləñ. yəlləññım. |
| ınnəssu məkinawoc alluwaccəw ↑ | áwo, alluwaccəw. yəlluwaccəwım. |
| məkinawoc Tırú naccəw ↑ | áwo, Tırú naccəw. |
| abbatıwo Tıru səat allaccəw ↑ | áwo, allaccəw. yəllaccəwım. |
| məkinaccıhu bəTam Tıru nəw ↑ | áwo, Tırú nəw. Tıru ayydəlləm. |
| təmariwocc amarıññá yawKallu ↑ | áwo, yawKallu. |
| agərıh rúK nəw ↑ | áwo, rúK nəw. rúK aydəlləm. |
| məkinacccəw ızzih nəw ↑ | áwo, ızzi̇́h nəw. ızzi̇́h aydəlləm. |
| astəmariw bızu təmariwocc allut ↑ | áwo, allut. yəllutım. |
| abbatıwo abbaten yawKallu ↑ | áwo, yawKallu. |
| babur Tabiyaw rúK nəw ↑ | áwo, rúK nəw. rúK aydəlləm. |
| antə təmari̇́ nəh ↑ | áwo, təmari̇́ nəñ. |
| rəjjım ırsas alləh ↑ | áwo, alləh. |
| and rəjjım təmari liyasayyuñ yıcılallu ↑ | áwo, ıcılalləhu. |